قیمت‌گذاری تعادلی در یک زنجیره تأمین سه‌سطحی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی- فارسی

نویسندگان

1 دانشیار مدیریت صنعتی، دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

2 کارشناسی ارشد مدیریت صنعتی، دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

در دنیای امروز و در عرصۀ فعالیت‌های اقتصادی، یکی از مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده در سرنوشت شرکت‌ها و سازمان‌ها، رقابت است. در بیشتر موارد، رقابت شرکت‌ها برای تصاحب سهم بازار، به شکل رقابت در قیمت پدیدار می‌شود و قیمت‌گذاری مناسب محصولات و خدمات، تأثیر زیادی بر درآمد شرکت‌ها دارد و تعیین قیمت بهینه نیز سبب ایجاد هماهنگی و تعادل در بین اعضای حاضر در زنجیره ‌تأمین می‌شود و درنهایت، کل زنجیره به بیشترین مقدار سود دست می‌یابد. در سال‌های اخیر نیز پژوهشگران به استفاده از مدل‌های انتخاب گسسته برای استخراج تابع تقاضا در مدل‌های رقابت قیمت توجه زیادی کرده‌اند. در مطالعۀ حاضر و در بررسی موردی از زنجیره تأمین و فرآوری قهوه، یکی از شرکت‌های داخل کشور برای یافتن مناسب‌ترین مقادیر قیمت و حجم تولید برای حداکثرسازی سود و با کاربرد نظریۀ بازی‌ها بررسی شده است. این مطالعه ازنظر هدف، کاربردی و به‌لحاظ روش جمع‌آوری داده‌ها، توصیفی- تحلیلی است. به همین ترتیب، مدل استفاده‌شده، بر رقابت در بین اعضای این زنجیره در فضایی احتمالی تمرکز داشته و بر مبنای مدل‌های انتخاب گسسته پایه‌ریزی شده و در آن، تأثیر هزینه‌های موجودی و مسیریابی در مدل تعیین قیمت، بررسی هم‌زمان شده است. علاوه بر این، برای حل مدل طراحی‌شده نیز از تقریب توزیع نرمال به جای توزیع دوجمله‌ای استفاده شده است. نتایج مدل نشان می‌دهد زمان حل در مدل تقریبی مورد استفاده، با افزایش تعداد مشتریان، تغییری ندارد و مدل، میزان تولید و قیمت بهینه را مشخص می‌کند. مزیت مدل پیشنهادی نسبت به سایر مدل‌های کلاسیک، لحاظ‌کردن هم‌زمان هزینه‌های مسیریابی، کمبود و ذخیرۀ موجودی‌هاست که کاربرد آن در آن دسته از مدل‌های رقابت قیمت که برپایۀ مدل‌های انتخاب گسسته استوار است، نادر است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Equilibrium pricing in a three-level supply chain

نویسندگان [English]

  • Dariush Mohamadi zanjirani 1
  • Sajad Allami 2
1 Department of Management, University of Isfahan, Isfahan, Iran
2 Department of Management, University of Isfahan, Isfahan, Iran
چکیده [English]

Purpose: Proper pricing of products or services can have a significant impact on corporate earnings. Therefore, this study aims to address the optimization of price and production quantity to maximize the total profit using game theory in the coffee supply chain (composed of suppliers, retailers and customers) in Isfahan city.
 
Design/methodology/approach: The applied model focuses on competition among members of the chain in probabilistic space. It is based on discrete selection models in which the impact of inventory costs and routing is analyzed on the pricing model simultaneously. In this model, competition between coffee importers (because coffee is not produced in the country) is studied in the probable space. Due to complexity in computation, it could not solve problems with a large number of customers. Therefore, the approximation of the binomial distribution by the normal distribution is used, an approximate model is proposed. Finally, the equilibrium point is determined by solving a system of nonlinear equations using the Newton method.
 
Findings: The maximum profit in non-cooperative game conditions is achievable based on the appropriate demand function. Finally, the equilibrium price was calculated. Findings indicated that the computational time of the approximate model did not change with increasing the number of customers, and the model can determine the optimal price and production quantity. The model results implied that the time of solving the approximate model used did not change with the increasing number of customers, and the model was able to determine the optimal quantity and price.
Practical implications - In the present study, the equilibrium behaviour of suppliers, retailers and customers in a two-tier supply chain of the coffee supply and distribution industry was investigated in Isfahan city. A price competition model was proposed, and ten active companies were studied in the Isfahan market. Moreover, the computational speed diagram indicated that the computational time in the original function increased with increasing the number of customers, but this time in the approximation function did not react to the increase in the number of customers and remained constant.
 
Social implications: In the proposed model of the present study, competition among coffee suppliers was investigated in a probabilistic environment in which retailers acted as intermediaries and had no effect on pricing. Holding and shortage costs were also taken into account. Also, routing costs were approximated using the proposed Himovich model. Then, a pricing model was proposed. The proposed model could not solve problems with a large number of customers due to complexity in computation.
 
Originality/value: The advantage of the proposed model over basic models is in considering the inventory costs, which has not been considered yet in price competition models based on discrete selection models. Another significant feature of the price competition problem is the type of demand function. In this paper, to study a competitive model, a stochastic demand function was developed based on the logit model. The advantage of the introduced demand function is that it considers shortage and inventory holding costs in a one-period model. Also, in the game theory studies, usually with the increasing number of customers, the model is computationally complicated and less effective to solve real-world problems. For this reason, in this study, the normal distribution approximation was used instead of the binomial distribution.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Price competition
  • Equilibrium pricing
  • Coffee supply chain
  • Discrete selection models
  • Game theory

1.               1- مقدمه

یک زنجیره تأمین شامل شبکه‌ای از تسهیلات و تجهیزات است که وظیفۀ تهیه و تدارک مواد، دگرگونی این مواد در محصولات میانی و انتهایی و توزیع و تحویل محصولات نهایی به مشتریان را به عهده دارد. مدیریت زنجیره تأمین نیز یک نگرش راهبردی مدیریت است که با بهبود مستمر شبکه‌های تأمین یکپارچه‌شده با فنّاوری‌های اطلاعاتی و تقویت عملیات اجرایی سرآمد سروکار دارد و به کمک فنّاوری‌های دیجیتال، ارائۀ بی‌درنگ خدمات و محصولات، در دسترس‌گذاری اطلاعات حیاتی بازار و نیز قابلیت‌های لجستیکی زیاد در ارسال به‌موقع سفارش‌های مشتریان، حس ارزشمند برد - برد را برای مشتری در کمترین هزینۀ ممکن به ارمغان می‌آورد. (گیاناکیس و همکاران، 2015). در اقتصاد متکی بر بازار، شرکت‌های حاضر، همواره برای جذب مشتری در رقابت هستند، رفتار یکدیگر را رصد و راهبرد‌های مختلفی را برای کسب موفقیت اتخاذ و دنبال می‌کنند. همگام با این کوشش‌ها، درنتیجۀ تشدید رقابت و افزایش سطح انتظارات مشتریان، اعضای زنجیره تأمین نیز برای ادامۀ حیات خود، چاره‌ای جز ارتقای توان رقابتی ندارند.

به‌طور کلی، رقابت در یک زنجیره تأمین با تمرکز با تکیه بر ابزارهایی انجام می‌شود که منافع اعضای زنجیره تأمین را تضمین کند. این ابزارها نیز دراصطلاح، پارامترهای رقابتی اعضای زنجیره نام دارد. با فرض ثبات در فنّاوری تولید، رقابت شرکت‌های موجود در یک زنجیره تأمین (غیریکپارچه) برای افزایش سهم بازار و به دنبال آن، دستیابی به بیشترین سود، در قیمت‌گذاری اقلام و خدمات پدیدار می‌شود (هوانگ، 2019). با توجه به پویایی عوامل مؤثر بر تصمیم‌های اتخاذشده در یک بازار رقابتی، تعیین قیمتی که به تغییر در استراتژی عوامل درگیر، پایداری بیشتری از خود نشان دهد، اهمیت زیادی دارد. در نظریۀ بازی‌ها، این پایداری، نقطۀ تعادل مسئله نامیده می‌شود و اهمیت ویژه‌ای دارد. چارچوب نظری مطالعۀ حاضر، مشتمل بر مطالعاتی است که در زمینه‌هایی مانند قیمت‌گذاری در زنجیره تأمین، مدل‌های انتخاب گسسته، مدل‌های مسیریابی، حمل‌ونقل و مدیریت موجودی انجام شده است. با مرور مبانی نظری موضوع نیز مشخص می‌شود مدل‌های گوناگونی در زمینۀ دستیابی به نقطۀ تعادل مورد اشاره، با فرضیه‌هایی همچون توابع تقاضای خطی و غیرخطی، پنجره‌های زمانی ثابت و متغیر، فضای تصمیم احتمالی و فازی و تک یا چنددوره‌ای بودن مدل‌ها ارائه شده‌ است؛ ولی در هیچ‌کدام از آنها، برای تعیین قیمت، به هزینه‌های مسیریابی، کمبود و نگهداری کالا، به‌طور هم‌زمان توجه نشده است؛ در حالی که این هزینه‌ها، در تعیین قیمت تعادلی، نقشی اساسی دارد (کلهو و همکاران، 2013)؛ بنابراین، در پژوهش حاضر، دربارۀ این هزینه‌ها در حالت غیرهمکارانه، در بین اعضای زنجیره بحث و تأثیر آنها بر قیمت محاسبه‌شده بررسی می‌شود.

همچنین، در سال‌های اخیر، پژوهشگران به استفاده از مدل‌های انتخاب گسسته برای استخراج تابع تقاضا در مدل‌های رقابت قیمت، توجه زیادی کرده‌اند و یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های مسئلۀ رقابت قیمت، نوع تابع تقاضای به کار رفته است. مزیت تابع تقاضای پیشنهادی در مطالعۀ حاضر در مقایسه با پژوهش‌های مشابه در این است که با استفاده از آن، هزینه‌های کمبود و نگهداری موجودی را در یک مدل تک‌دوره‌ای و در زنجیره تأمین و فرآوری برندهای وارداتی قهوه در شهر اصفهان می‌توان در نظر گرفت. علت انتخاب جامعۀ آماری پژوهش، دسترسی پژوهشگر (مدیر یکی از شرکت‌های فرآوری قهوه) به اطلاعات و داده‌های مربوط به تعداد مشتریان در هر یک از خرده‌فروشی‌ها، هزینه‌های تولید، نگهداری و کمبود هر واحد از محصول، حجم تولید در شرکت‌های تولیدکننده (فرآور)، سهم هر شرکت در بازار (یا احتمال انتخاب کالای هر شرکت)، حجم تقاضا برای محصول هر شرکت در هر خرده‌فروشی، هزینۀ مسیریابی (هزینه‌های حمل‌ونقل کالا در زنجیره تأمین برای رساندن کالا به مصرف‌کننده) و بالاخره هزینه‌های تولید (مجموع هزینه‌های فضای تولید، مواد اولیه، نیروی انسانی و انرژی) در قلمرو زمانی پژوهش بوده است.

در مطالعات پیشین و کلاسیک، فرض شده است میزان تولید به‌طور دقیق، برابر با میزان سفارش است (سیستم تولید سفارشی) که این مورد از تطبیق مدل با واقعیت می‌کاهد. در پژوهش‌های مشابه و پیشین، ابعاد مدل‌هایی که در نظریۀ بازی‌ها به کار رفته است، معمولاً با افزایش تعداد مشتریان، بسیار پیچیده شده است، محاسباتی وقت‌گیر دارد و حل آن مقرون به صرفه نیست؛ به همین علت، مدل‌ها بیشتر به‌صورت شماتیک حل شد و قابلیت‌های کاربردی محدودتری در دنیای واقع داشت؛ بنابراین، برای برطرف‌سازی این مشکل و با استفاده از توزیع دوجمله‌ای، یک مدل برای تقریب توزیع نرمال نیز ارائه و نشان داده می‌شود که افزایش تعداد مشتریان (برخلاف مطالعات مشابه)، تأثیری بر زمان حل مدل نخواهد داشت.

 

2- ارکان اصلی پژوهش

همانگونه که بیان شد، مسئلۀ اصلی در پژوهش حاضر، تعیین قیمت تعادلی در یک زنجیره ‌تأمین دومرحله‌ای در حضور هزینه‌های مسیریابی و موجودی کالا و تعیین مقدار بهینۀ تولید برای دستیابی به بیشترین سود در یک بازار رقابتی است. چارچوب نظری در این حوزۀ پژوهشی، پیوستاری از رویکردها یا استراتژی‌های مختلف مورد استفاده در مدل‌سازی زنجیره‌های تأمین غیرمتمرکز، کاربرد نظریۀ بازی و درنهایت، مطالعات پایداری را دربرمی‌گیرد. ازجمله مهم‌ترین مطالعات مرتبط با این حوزه به موارد ذیل می‌توان اشاره کرد:

کیانفر و همکاران (1398) به تعیین قیمت‌های بهینۀ عمده‌فروشی و نهایی کتاب‌های چاپی و الکترونیک، تعیین و مقایسۀ سود نهایی اجزای زنجیره تأمین کتاب و بررسی مقادیر بهینۀ تقاضا در کانال‌های دوگانه توجه کردند. مظفری (1398) هماهنگی تصمیمات قیمت‌گذاری و تبلیغات همکارانه را در یک زنجیره تأمین دو رده‌ای بررسی کرد. در این پژوهش از رویکرد نظریۀ بازی‌ها برای مدل‌سازی و حل هم‌زمان متغیرهای قیمت، مقدار سفارش اقتصادی، هزینۀ تبلیغات خرده‌فروش و سازنده در نقطۀ تعادل بازی بهره گرفته شده است. نتایج نشان داد در بازی همکارانه، نسبت به زنجیرۀ نامتمرکز، افزایش هزینۀ تبلیغات به زنجیره تحمیل می‌شود؛ اما به افزایش سود و افزایش رضایت مشتری منجر می‌شود که این امر به معنای یک سیستم تصمیم‌گیری برد- برد برای مدیران و مشتریان زنجیره است. سینایی و همکاران (1397) نیز زنجیره تأمینی شامل یک تولیدکننده و دو خرده‌فروش را در نظر گرفتند و سیاست‌های قیمت‌گذاری بهینه و تعیین درجه سبز بهینه در دو حالت متمرکز و غیرمتمرکز را بررسی کردند. طالعی‌زاده و همکاران (1397) با طراحی قرارداد تخفیف مقداری، تابع سود سازمان‌ها را مطالعه کردند. محمدنژاد و همکاران (1396) در پژوهشی، مسئلۀ قیمت‌گذاری محصول را در یک زنجیره تأمین حلقه بستۀ چنددوره‌ای چندمحصولی با تقاضای وابسته به قیمت بررسی کردند.

در پژوهش‌های خارجی نیز لی‌آ و همکاران (2020) مدل‌های قیمت‌گذاری متمرکز و غیرمتمرکز را در یک زنجیره تأمین حلقه بسته با هدف کشف قیمت و سود مطلوب برای هر یک از اعضای این زنجیره در ساختارهای مختلف قدرت پایه‌ریزی کردند. در مدل‌های بازی استکلبرگ مورد استفاده، تأثیرات متقابل سه پارامتر اصلی با نام نرخ جمع‌آوری، ضریب کشش قیمتی و درجۀ کیفیت محصولات بررسی و تحلیل شد. لائو و همکاران (2019) برای مدل‌سازی تصمیمات قیمت‌گذاری در یک زنجیره تأمین غیرمتمرکز، سناریوهای مختلفی را با به‌کارگیری سیاست‌های مربوط به بازی‌های اسنکلبرگ بررسی و تحلیل کردند.

طالعی‌زاده و همکاران[i] (2018)، استراتژی‌های قیمت‌گذاری و تصمیم‌گیری دربارۀ کیفیت و کوشش تولیدکننده و خرده‌فروش را بررسی کردند که در دو نوع زنجیره تأمین حلقه بسته فعالیت می‌کردند یانگ و همکاران[ii] (2017) نیز برای ارتقا و توسعۀ زنجیره تأمین سبز، براساس سناریوی رهبری کانال، سه مدل بازی از یک زنجیره تأمین سبز را با مداخلات دولتی تحت شرایط عدم قطعیت‌های فازی از هر دو هزینۀ تولید و تقاضای مصرف‌کننده توسعه داده‌اند. لی و همکاران[iii] (2016) در پژوهش خود، یک زنجیره تأمین دو کاناله را در نظر گرفته‌اند که در آن، تولیدکننده، محصولات سبز را برای حفظ محیط زیست تولید می‌کند و هدف مطالعه، قیمت‌گذاری با حفظ استراتژی‌های سبز برای اعضای زنجیره‌ای در هر دو حالت متمرکز و غیرمتمرکز با استفاده از مدل بازی استکلبرگ است. جناهیما[iv] (2016) نیز قیمت‌گذاری در بازار تجهیزات تهویۀ مطبوع در فصول مختلف را با یک تابع تقاضای متمرکز بررسی کرد و تحلیل‌های مربوط با تکنیک نظریۀ بازی‌ها انجام شد.

همانگونه که ملاحظه شد، در مدل‌های مورد بررسی، معمولاً به‌طور مستقل و فقط در حضور یکی از متغیرهای مسیریابی یا موجودی به تعیین قیمت و میزان تولید بهینه توجه شده است. در پژوهش حاضر، فرض بر این است که شرکای موجود در زنجیره تأمین مورد بررسی، کالایی یکسان را در بازار، عرضه و کالا را نیز مشتریان براساس مدل لاجیت انتخاب کردند. همچنین، خرده‌فروش‌ها در این زنجیره، نقش مستقیمی ندارند و فقط تقاضای مشتریان را به تولیدکننده انتقال می‌دهند. در این حالت، تأمین‌کنندگان، میزان تولید خود را با یک تابع تقاضای تصادفی تعیین می‌کنند؛ بنابراین، مدل پیشنهادی، یک مدل احتمالی تک‌دوره‌ای و هدف آن، تعیین قیمت تعادلی و میزان تولید متناظر برای هر تولیدکننده است. به‌علت افزایش پیچیدگی در مدل، اندک مطالعاتی، هم‌زمان دو موضوع هزینه‌های مسیریابی و موجودی را در نظر گرفته‌اند که در این پژوهش بدان توجه می‌شود و با استفاده از نظریۀ بازی‌ها مسئلۀ رقابت قیمت در بین تولیدکنندگان مدل‌سازی و تحلیل می‌شود. همچنین، برای تضمین حل‌پذیری آن با افزایش پارامتر تعداد مشتریان در کاربردهای واقعی، مدلی تقریبی، پیشنهاد شده است که دقت و سرعت قابل قبولی دارد. درادامه، مفاهیم لازم و روش پیشنهادی پژوهش حاضر، ارائه و درنهایت، برای ترسیم کاربردهای واقعی این مدل، زنجیره تأمین و فرآوری قهوه در سطح شهر اصفهان بررسی شده است.

 

3- روش‌شناسی پژوهش

نظریۀ بازی‌ها، در تعریفی کلی، مجموعه‌ای از ابزارهای تحلیلی است که به درک پدیده‌ها کمک می‌کند. هر تصمیم‌گیرنده‌ای در نظریۀ بازی‌ها می‌داند که تصمیم او بر سایر تصمیم‌گیرندگان تأثیر می‌گذارد (راسموسن[v]، 1994)؛ به عبارت دیگر، در نظریۀ بازی‌ها، تصمیم‌گیرندگان، فعل و انفعالات و آثار متقابلی بر یکدیگر دارند و در مطالعۀ این مسائل، توجه به این دو فرض ضروری است. ازجمله عناصر اساسی در یک بازی، «بازیکنان»، «استراتژی‌ها»، «تابع سود یا مطلوبیت» و «اطلاعات» است. تمامی این عناصر به‌عنوان قواعد بازی شناخته می‌شود. هدف طراح مسئله نیز توصیف وضعیت معینی در حوزۀ قواعد بازی است؛ به‌گونه‌ای که نشان دهد در این وضعیت، چه اتفاقی رخ می‌دهد.

تفاوت یک مسئله مربوط به نظریۀ بازی با سایر مسائل تصمیم‌گیری در این است که در اینگونه مسائل، تابع مطلوبیت هر بازیکن، علاوه بر استراتژی او به استراتژی سایر بازیکنان نیز وابسته است؛ بنابراین، آنچه در این نوع مسائل مهم است، یافتن نقطۀ تعادل در بازی مد نظر است؛ یعنی هیچ ‌یک از بازیکنان به تغییر استراتژی خود تمایل نداشته باشند. در این نقطه، استراتژی هر بازیکن، بهترین پاسخ به استراتژی‌های سایر بازیکنان است. رابطۀ ریاضی مربوط به این نقطه را اولین بار، جان فاربس نش[vi](1950) مطرح کرد. البته این مفهوم در بازی را نخستین بار، کورنو در سال 1838 به کار برد.

مدل‌های رقابت قیمت در نظریۀ بازی‌ها با نام «رقابت برتراند» شناخته می‌شود که در آنها، قیمت به‌عنوان یک متغیر تصمیم در مسئلۀ مد نظر وارد می‌شود (مظفری، 2019). چارچوب رقابت برتراند در مطالعۀ حاضر به این شرح است که در آن،𝑛  تولیدکننده وجود دارند که اقلامی متمایز و دارای قابلیت جایگزینی تولید می‌کنند و برای بیشینه‌کردن سودآوری خود در رقابت با یکدیگر هستند. در مدل برتراند فرض می‌شود کالاهای شرکت‌های رقیب به‌طور دقیق مشابه است که البته خود، فرض محدودکننده‌ای است؛ زیرا کالاها، حداقل ازنظر مشتری متفاوت است. منظور از محصولات دارای قابلیت جایگزینی و متمایزبودن، کالاهایی است که یک نوع از نیاز مشتری را برطرف می‌کند و می‌تواند ازلحاظ کیفیت، متفاوت باشد (گالگو، 2014). تابع سودی نیز که معمولاً برای هر شرکت در نظر گرفته می‌شود، یک تابع بیشینه‌سازی است و برابر با درآمد حاصل از فروش کالاها منهای هزینه‌های ناشی از تولید، ذخیرۀ موجودی، مسیریابی و حمل‌ونقل است. نمایش ریاضی یک مسئلۀ رقابت قیمت در حالت کلی به شکل ذیل است:

(1)

  

 

در رابطۀ شمارۀ 1، متغیر  قیمت انتخاب‌شده توسط شرکت ام،  تابع هزینۀ شرکت ام و  میزان تقاضا برای شرکت ام است و  بردار قیمت در همۀ شرکت‌هاست که  و  بردار قیمت رقبای شرکت  است و به شکل ذیل تعریف می‌شود:

(2)

 

 

توجه شود که در رابطۀ شمارۀ 2، تقاضا برای هر شرکت، تابعی از بردار قیمت  و هزینه نیز تابعی از تقاضاست. مسائل قیمت‌گذاری یا رقابت قیمت، دو جزء اصلی با نام تابع تقاضا[vii] و تابع هزینه[viii] دارد.

تابع تقاضا به‌طور عمده، به‌عنوان تابعی از قیمت در نظر گرفته می‌شود و رابطۀ آن با قیمت نیز به‌طور عمومی، نزولی است. ساده‌ترین تابعی که به‌عنوان تابع تقاضا می‌توان در نظر گرفت، یک تابع خطی با شیب منفی است. توابع تقاضای رایجی که در بیشتر مسائل رقابت قیمت استفاده شده‌ است، عبارت است از تابع جذابیت، تابع لاجیت، تابع مخارج ثابت، تابع کشش ثابت و تابع خطی (گالگو[ix]، 2014).

همانگونه که گفته شد، مدل‌های انتخاب گسسته مربوط به مسائلی است که در یک فضای احتمالی مطرح است؛ از همین‌رو، در مطالعۀ حاضر نیز فرض شده است که تقاضای مشتریان از توابع توزیع احتمال پیروی می‌کند. با توجه به نظریۀ بازی‌های ایستا و کاربرد آن در یافتن نقطۀ تعادل، از بحث نظریۀ بازی‌ها برای دستیابی به این منظور استفاده می‌شود.

برای ایجاد تابع تقاضا از مدل‌های دارای توزیع گسسته[x] یا پیوسته می‌توان استفاده کرد. یکی از موضوعات مهم در ایجاد تابع تقاضا، نوع شکل‌گیری آن است. در مدل‌های پیوسته، متغیر وابسته در مدل پیوسته است؛ بنابراین، تعداد خروجی‌های ممکن در اینگونه مدل‌ها، نامحدود است. در مدل‌های گسسته، مجموعه‌ای از گزینه‌های مجزا برای تصمیم‌گیرنده وجود دارد و تصمیم‌گیرنده نیز به جای پاسخ به پرسش «چه مقدار»، باید پاسخگوی پرسش «کدام یک» باشد. در یک بازار رقابتی، تقاضا تابعی از قیمت در تمام شرکت‌هاست و ازجمله مدل‌هایی که در چنین شرایطی به‌خوبی، رفتار مشتریان را نشان می‌دهد، مدل‌های انتخاب گسسته است.

به مجموعه گزینه‌های قابل انتخاب نیز دراصطلاح، «مجموعه انتخاب» گفته می‌شود. مجموعه انتخاب باید جامع، محدود و گزینه‌های آن، قابل شمارش باشد.

در این پژوهش، از مدل انتخاب گسستۀ لاجیت به‌عنوان تابع تقاضا استفاده می‌شود که احتمال انتخاب گزینۀ  توسط تصمیم‌گیرندۀ  به‌صورت ذیل است:

(3)

 

 

گفتنی است از آنجا که در مطالعۀ حاضر، گزینۀ انتخاب‌نکردن هیچ ‌کدام از گزینه‌ها نیز مطرح است، رابطۀ شمارۀ 3 به‌صورت رابطۀ شمارۀ 4 تغییر می‌یابد (گالگو، 2014):

(4)

 

 

باید توجه داشت در مدل لاجیت، انتخاب‌های ممکن در یک دورۀ زمانی، مستقل از یکدیگر است. مدل‌های دیگری مانند مدل ارزش نهایی تعمیم‌یافته[xi]، مدل لاجیت آشیانه‌ای[xii] و مدل لاجیت مختلط[xiii] نیز توسعه یافته‌ است که در قلمرو فرضیات مطالعۀ حاضر نیست. در یک مدل ساده، مطلوبیت مشتری 𝑚ام از کالای شرکت 𝑖ام را به‌صورت رابطۀ ذیل می‌توان در نظر گرفت:

(5)

 

 

در رابطۀ شمارۀ 5،  قیمت محصول شرکت ام،  پارامتر حساسیت قیمت و  بردار مشخصه‌های غیرقیمتی[xiv] محصول شرکت ام است و همچنین،  تابعی از این مشخصه‌ها و برابر مقدار ثابت  است که عددی کوچک‌تر از صفر است؛ بنابراین، به‌جز قیمت، عوامل دیگری ازجمله مشخصه‌های برند محصول، کیفیت، تبلیغات و خدمات پس از فروش در این مدل، در مقدار ثابت  نهفته است؛ یعنی به تغییرات این موارد در مدل و تأثیرات آنها بر قیمت نیز توجه نمی‌شو؛ بنابراین، با توجه به روابط شمارۀ 4 و 5، احتمال انتخاب کالای شرکت ام توسط مشتری دلخواه را به‌صورت ذیل می‌توان تعریف کرد:

(6)

 

 

در مدل لاجیت، هر مشتری، حداکثر یک کالا را برمی‌گزیند و مشتری‌ها، کالاها را مستقل از یکدیگر انتخاب می‌کنند. با توجه به این دو فرض اساسی، احتمال اینکه تقاضا برای شرکت 𝑖ام ( )، عددی مانند  باشد، از یک توزیع دوجمله‌ای با پارامترهای  پیروی می‌کند و با استفاده از رابطۀ شمارۀ (7) به دست می‌آید.

(7)

 

 

تابع هزینه، به‌طور عمومی تابعی از تقاضای محصول است و ساده‌ترین نوع آن را یک تابع خطی از تقاضا می‌توان در نظر گرفت؛ یعنی فرض کرد به‌ازای هر واحد تقاضا، میزان هزینۀ ثابتی به شرکت تحمیل می‌شود (گالگو، 2014). تابع هزینه‌ای که در این مطالعه استفاده شده است، تابعی از هزینه‌های تولید، مسیریابی و موجودی است. هزینۀ موجودی نیز شامل هزینه‌های نگهداری کالا و کمبود آن است. اگر𝑦𝑖 ، میزان تولید تأمین‌کنندۀ𝑖 ام باشد، با توجه به اینکه تقاضا از توزیع احتمال پیروی می‌کند، حالت‌های ذیل امکان‌پذیر است:

اگر میزان تقاضا در تأمین‌کنندۀ 𝑖ام از میزان تولید آن کمتر باشد و  میزان هزینۀ نگهداری به‌ازای یک واحد موجودی باشد، آنگاه  هزینۀ نگهداری تأمین‌کنندۀ ام است. همچنین، اگر میزان تقاضا در تأمین‌کنندۀ ام از میزان تولید آن بیشتر باشد و  میزان هزینۀ کمبود موجودی به‌ازای یک واحد کالا باشد، آنگاه  هزینۀ کمبود تأمین‌کنندۀ ام است؛ بنابراین، تابع سود شرکت𝑖 ام ( ) را به‌صورت ذیل می‌توان در نظر گرفت:

(8)

 

 

 

 

در عبارت شمارۀ 8، هزینۀ مسیریابی شرکت𝑖 ام با  نشان داده شده است که با تقریب هزینۀ مسیریابی شرکت 𝑖ام براساس تابع تقاضا با استفاده از رابطۀ ذیل محاسبه می‌شود:

(9)

 

 

در عبارت شمارۀ 9،  هزینۀ حمل از شرکت ام به خرده‌فروشی ام است. همچنین،  ظرفیت وسایل نقلیه،  تعداد خرده‌فروشی‌ها و  هزینۀ بهینۀ حاصل از حل مسئلۀ فروشندۀ دوره‌گرد است؛ بنابراین:

 

(10)

 

 

همانگونه که ملاحظه می‌شود، قیمت همۀ تولیدکنندگان در تعیین سود هر یک از تولیدکننده‌ها، مؤثر است؛ بنابراین، در این وضعیت، نظریۀ بازی‌ها مطرح می‌شود و مسئلۀ اصلی، یافتن نقطۀ تعادل بازی است؛ درجایی که هیچ‌یک از تولیدکنندگان (بازیکنان)، انگیزۀ تغییر استراتژی انتخاب‌شده را نداشته باشد. در تابع سود هر بازیکن، قیمت و میزان تولید متناظر با آن بازیکن، متغیر و قیمت پیشنهادی سایر بازیکنان، پارامترهایی ثابت است. هر بازیکن، بهترین میزان قیمت و مقدار تولید خود را متناظر با تصمیم (قیمت) دیگران، مشخص می‌کند که به آن، تناظر بهترین پاسخ[xv] گفته می‌شود (سینایی، 2018). بهترین پاسخ بازیکن ام ازطریق برابر صفر قراردادن مشتق جزئی تابع سود نسبت به متغیر قیمت خود ( ) حاصل می‌شود که در رابطۀ شمارۀ 11 نشان داده شده است.

 

(11)

  

 

 

 

باید توجه داشت در رابطۀ شمارۀ 11، متغیر  گسسته و مشتق جزئی تابع برحسب  بی‌معناست؛ بنابراین، یافتن میزان تولید بهینه، دراساس، مسئلۀ غیرخطی عدد صحیح است و رابطه‌ای که برای شرکت ام ایجاد می‌شود نیز یک مسئلۀ بهینه‌سازی دومتغیره  است. در صورتی که به‌ازای هر بازیکن  رابطۀ شمارۀ 11 برابر صفر قرار داده شود، یک دستگاه معادلات تشکیل می‌شود که نقطۀ تعادل بازی را تعیین می‌کند. این معادلات، حتی با فرض ثابت‌بودن متغیر  نیز پیچیدگی‌های زیادی دارد و حل آن در حالت کلی غیرممکن است. روش مورد استفاده در پژوهش حاضر، شامل استفاده از توزیع نرمال برای تقریب توزیع دوجمله‌ای است که به‌صورت قضیۀ شمارۀ 1 بیان شده است.

قضیۀ 1: قضیۀ لاپلاس دموآور (فلر[xvi]، 1968): برای های بزرگ از رابطۀ ذیل می‌توان استفاده کرد:

 

(12)

 

 

براساس قضیۀ 12، با تغییر متغیر ، رابطۀ شمارۀ 13، تقریبی از تابع سود شرکت ام است که در آن، زوج  به‌جای زوج  متغیرهای تصمیم مسئله است.

(13)

 

 

مزیت رابطۀ شمارۀ 13 این است که این تقریب با افزایش تعداد مشتریان بالقوه نیز با دقت مقبولی عمل می‌کند. همچنین، به‌کارگیری این تقریب برای دستیابی به نقطۀ تعادل، بسیار سریع‌تر عمل می‌کند. شکل شمارۀ 1، عملکرد نمودارهای توابع اصلی و تقریبی را به‌ازای تعداد متفاوتی از مشتریان نشان می‌دهد.

 

 

 

شکل 1- نمودارهای توابع اصلی و تقریب برای مقایسۀ مقادیر توابع به‌ازای مقادیر مختلف تعداد مشتریان و تعداد تولید

 

در شکل شمارۀ 1، روند رو به کاهش فاصلۀ دو مدل دقیق و تقریبی درنتیجۀ افزایش تعداد مشتریان و مقدار تولید، نشان‌دهندۀ عملکرد صحیح تابع تقریب در کاربردهای واقعی با مقادیر بزرگ است. همچنین، برای تعداد مشتریان بالاتر از 1000، مدل اصلی، توانایی حل ندارد. علاوه بر این، دربارۀ زمان محاسبه برای مدل دقیق و تقریبی نیز نتایج تحلیل‌های مقایسه‌ای در شکل شمارۀ 2 نشان داده شده است.

 

 

شکل 2- مقایسۀ زمان محاسبۀ مدل دقیق و تقریبی

 

شکل شمارۀ 2 نشان می‌دهد افزایش تعداد مشتریان در مدل اصلی، افزایش مدت‌زمان حل را به دنبال دارد؛ ولی در مدل تقریبی پیشنهادی، زمان محاسبات در بازه ثابتی باقی می‌ماند؛ بنابراین، مدل دقیق، برای کاربردهای واقعی و مشتمل بر تعداد زیاد مشتریان (همانند مطالعۀ موردی در پژوهش حاضر)، مسئله راحل نمی‌کند.

برای محاسبۀ نقطۀ تعادل، با فرض ، انحراف معیار نیز در توزیع دوجمله‌ای ( )، از رابطۀ ذیل به دست می‌آید:

(14)

 

 

بنابراین، مشتق جزئی انحراف معیار در توزیع دوجمله‌ای به‌صورت ذیل است:

(15)

 

 

توجه شود که تابع  به‌ازای  تابعی از متغیرهای  است و مشتق جزئی تابع سود برحسب  به‌صورت رابطۀ شمارۀ 16 و مشتق تابع سود برحسب  به‌صورت رابطۀ شمارۀ 17 است.

 

(16)

 

 

(17)

 

 

بررسی برقراری تعادل در بازی، یکی از مهم‌ترین نکاتی است که در مسئله‌ای مربوط به نظریۀ بازی‌ها مطرح می‌شود.؛ زیرا ممکن است در یک بازی دراساس، نقطۀ تعادلی وجود نداشته باشد. برای اثبات وجود تعادل در بازی‌های نامحدود، قضایای گوناگونی وجود دارد و قضیه‌ای که در این پژوهش از آن استفاده می‌شود، به‌صورت ذیل است:

قضیۀ 2: در یک بازی به شکل استراتژیک، اگر به‌ازای تمامی بازیکنان (تمام𝑖 ها) روابط ذیل برقرار باشد، برقراری تعادل در بازی تضمین می‌شود (کینت و دبرو[xvii]، 1954):

  • فضای انتخاب یعنی 𝐴𝑖، محدب[xviii] و فشرده[xix] باشد.
  • نسبت به پیوسته باشد.
  • نسبت به  پیوسته و شبه مقعر[xx] باشد.

علاوه بر این، قضیۀ مذکور بیان می‌کند در صورتی که هر کدام از توابع𝑢𝑖 ، نقطۀ ایستا[xxi] داشته باشد، نقطۀ تعادل بازی از حل سیستم معادلات شرایط مرتبۀ اول[xxii] به دست می‌آید.

برای به دست آوردن نقطۀ تعادل بازی نیز باید دستگاه معادلات  معادله و  مجهول متشکل از روابط شمارۀ 16 و 17 به‌ازای  حل شود. معادلات این دستگاه، غیرخطی است و از همین‌رو در مطالعۀ حاضر، از روش نیوتن برای این حل دستگاه معادلات غیرخطی استفاده می‌شود.

 

4- مطالعۀ کاربردی

در مطالعۀ حاضر به بررسی رفتار تعادلی در یک زنجیره تأمین دومرحله‌ای (در بین توزیع‌کنندگان، خرده‌فروش‌ها و مشتریان) در صنعت تأمین و توزیع قهوه در سطح شهر اصفهان، توجه و یک مدل رقابت قیمت، پیشنهاد و 10 شرکت فعال و مستقر در بازار اصفهان بررسی شده است. انواع برندهای قهوه- که در این مطالعه، تعادل بازار و قیمت‌گذاری آنها بررسی شده است- عبارت است از: روبستا، عربیکا، لیبریکا، میکس و فرآوری‌ها. فرایند پژوهش در نمودار ذیل نشان داده شده است.

محاسبۀ تابع تقاضای تصادفی

 

محاسبۀ هزینه‌های موجودی و مسیریابی

 

تشکیل تابع سود و مدل‌سازی مسئله براساس نظریۀ بازی‌ها

محاسبۀ نقطۀ تعادل در بازی و استفاده از توزیع نرمال برای ایجاد تقریب مناسب به‌علت پیچیدگی محاسباتی

 

تحلیل حساسیت پارامترها

شکل 3- مراحل اجرای پژوهش

 

متغیرهای تصمیم مدل پیشنهادی شامل قیمت و مقدار تولید است. همچنین، پارامترهای لازم در مدل به شرح ذیل است:

  • تعداد شرکت‌ها و تعداد خرده‌فروشی‌ها؛
  • تعداد کل مشتریان بالقوه در بازار و تعداد مشتری در هر یک از خرده‌فروشی‌ها؛
  • هزینۀ نگهداری و کمبود هر واحد کالا در شرکت‌های تولیدکننده؛
  • هزینۀ تولید هر واحد کالا در شرکت‌های تولیدکننده؛
  • تعداد کل کالاهای تولیدی توسط شرکت‌های تولیدکننده؛
  • سهم هر شرکت در بازار (یا احتمال انتخاب کالای هر شرکت) براساس مدل انتخاب لاجیت؛
  • تعداد تقاضا برای محصول هر شرکت در هر خرده‌فروشی؛
  • هزینۀ مسیریابی: هزینه‌های حمل‌ونقل کالا در زنجیره تأمین برای رساندن کالا به مصرف‌کننده و
  • هزینه‌های تولید: مجموع هزینه‌های فضای تولید، مواد اولیه، نیروی انسانی و انرژی.

برای جمع‌آوری اطلاعات لازم برای محاسبۀ پارامترها و متغیرهای مسئله و تحقق اهداف پژوهش از تجزیه‌وتحلیل صورت‌های مالی شرکت‌های واردکنندۀ دانه‌های قهوه و خرده‌فروشان قهوه در سطح شهر اصفهان استفاده شده است.

مانند سایر مسائل مربوط به رقابت قیمت، در این پژوهش از نظریۀ بازی‌ها برای محاسبۀ رفتار تعادلی زنجیره تأمین قهوه در سطح شهر اصفهان استفاده شده است. در این پژوهش، با استخراج یک تابع تقاضای تصادفی براساس مدل لاجیت[xxiii]، مدلی رقابتی پیشنهاد و بررسی شده است. مزیت تابع تقاضای معرفی‌شده این است که با استفاده از آن، هزینه‌های کمبود و نگهداری موجودی را در یک مدل تک‌دوره‌ای می‌توان در نظر گرفت. در مدل پیشنهادی، رقابت میان واردکنندگان (توزیع‌کنندگان) قهوه (به‌علت آنکه تولید قهوه در کشور انجام نمی‌شود)، در فضای احتمالی بررسی می‌شود و به‌لحاظ محدودیت مربوط به پیچیدگی‌های محاسباتی، مدل به‌ازای تعداد زیاد مشتریان پاسخگو نیست؛ از این‌رو، برای بهبود عملکرد آن با استفاده از تقریب توزیع دوجمله‌ای توسط توزیع نرمال، مدلی تقریبی نیز ارائه و درنهایت، نقطۀ تعادل از حل یک دستگاه معادلات غیرخطی (روش نیوتن) حاصل شده است.

اگر فرض شود  تابعی پیوسته و مشتق‌پذیر و  ریشۀ معادله باشد، برای دستیابی به ریشۀ ، تقریب مورد اشاره با تخمین عددی مانند  شروع و با آن، تخمین بهبودیافتۀ دیگری مانند  ایجاد می‌شود. با استفاده از  تخمین مناسبی مانند  تولید می‌شود و با آن نیز تخمین بهبودیافته  به دست می‌آید. این امر تا زمانی ادامه می‌یابد که تخمین‌های ایجادشده همگرا شود (علامه، 2014). اقدامات مذکور، روش تکرارشونده نامیده می‌شود و در میان روش‌های تکرارشونده نیز روش نیوتن به‌علت کارایی مناسب، کاربردهای بسیار متداولی داشته است. روش نیوتن از لحاظ‌کردن تقریب خطی تابع  در حدس اولیۀ  ناشی می‌شود. به بیان محاسباتی، تقریب خطی تابع  در  برای بردارها و توابع برداری، مقداری به‌صورت ذیل است:

(18)

 

 

در اینجا،  ماتریس  است که آرایه‌های آن، مشتق جزئی عناصر مختلف تابع  است و به شکل ذیل نمایش داده می‌شود:

(19)

 

 

از آنجا که کوشش برای یافتن  است؛ به‌گونه‌ای که  را برابر بردار صفر قرار دهد؛ بنابراین،  به‌گونه‌ای انتخاب می‌شود که:

(20)

 

 

ماتریس ، ماتریسی مربع است و در صورتی که معکوس‌پذیر باشد، معادلۀ شمارۀ 20 به‌صورت ذیل حل می‌شود:

(21)

 

 

به‌علت اینکه  در  ماتریسی شناخته‌شده و  یک بردار مشخص است، مشاهده می‌شود معادلۀ مذکور، یک سیستم معادلات خطی است که به‌راحتی قابل حل است. با به دست آمدن  و مشخص‌بودن  تخمین بهبودیافتۀ  را می‌توان به دست آورد. برای گام‌های بعدی، روند ذیل انجام می‌شود:

1- معادلۀ  برای محاسبۀ  حل شود.

2- از فرمول  مقدار  به دست آورده شود.

زمانی که  دیگر تغییر نکند، (Δ𝑋=0)، این روند خاتمه می‌یابد؛ یعنی جواب به دست آمده با جواب قبلی یکسان باشد یا زمانی که  از یک مقدار بسیار کوچک تعیین شده است، که بتوان از آن صرف‌ نظر کرد، کوچک‌تر باشد ( ).

توجه به این نکته ضروری است که در هر تکرار از روش نیوتن، ماتریس  تغییر می‌یابد. این تغییر گاهی سبب می‌شود در برخی از مراحل، ماتریس مد نظر، معکوس‌پذیر نباشد و درنتیجه، روش نیوتن بدون کارایی شود. همچنین، به‌علت زیادبودن ضرایب مدل و به تبع آن، تنوع حالت‌های مختلف مسئله، احتمال بروز چنین مشکلی افزایش می‌یابد؛ از این‌رو، برای برطرف‌کردن این مشکل، از روش نیوتن ثابت[xxiv](FN) استفاده می‌شود. تفاوت این روش با روش نیوتن این است که در تمامی مراحل حل، از ماتریس اولیه‌ای استفاده شد که با نقطه‌ای دلخواه ایجاد می‌شود و از معکوس‌پذیری آن اطمینان وجود دارد؛ درنتیجه، دستیابی به جواب با استفاده از این روش، تضمین می‌شود.

داده‌های مربوط به تعداد مشتریان در هر یک از خرده‌فروشی‌ها، هزینۀ نگهداری و کمبود هر واحد کالا در شرکت‌های عرضه‌کننده، هزینۀ تولید (فرآوری و بسته‌بندی) هر واحد کالا در این شرکت‌ها، تعداد کل کالاهای تولیدشده، هزینۀ مسیریابی (هزینه‌های حمل‌ونقل کالا در زنجیره تأمین برای رساندن کالا به مصرف‌کننده) و هزینه‌های تولید (مجموع هزینه‌های مرتبط با فضای تولید، مواد اولیه، نیروی انسانی و انرژی) در 3 ماهۀ اول سال 1398 اندازه‌گیری شده‌ است. همچنین، با دریافت نظریان خبرگان این صنعت، مقدار ضریب حساسیت قیمت در این زنجیره (𝛼) برابر 3/0- در نظر گرفته شد.

همچنین، یادآوری می‌شود، تمامی انواع دانه‌های قهوه، وارداتی است و سهم بسیار کمی از دانه‌ها در منطقۀ سیستان کشت و تهیه می‌شود که تأثیری در بازار ندارد. فقط فرآوری، بسته‌بندی و توزیع این محصولات درون کشور انجام می‌شود.

همانگونه که گفته شد، برای محاسبۀ مقدار بهینۀ تولید باید ابتدا مقدار  بهینۀ متناظر محاسبه شود که نتایج در جدول شمارۀ 1 نشان داده شده‌ است.

جدول 1- مقدار  بهینۀ متناظر با انواع قهوه و شرکت‌های عرضه‌کننده

انواع دانه قهوه و فرآوری

شرکت 1

شرکت 2

شرکت 3

شرکت 4

شرکت 5

شرکت 6

شرکت 7

شرکت 8

شرکت 9

شرکت 10

روبستا

RP

0/697

0/354

0/726

0/31

0/534

0/008

0/218

0/279

0/315

0/331

روبستا

اندونزی

0/573

0/863

0/443

0/138

0/22

0/668

0/856

0/553

0/137

0/122

روبستا

اوگاندای روبستا

0/683

0/755

0/147

0/569

0/623

0/275

0/764

0/327

0/641

0/139

روبستا

EK

0/751

0/144

0/642

0/763

0/762

0/332

0/513

0/739

0/898

0/057

روبستا

PB

0/761

0/011

0/239

0/81

0/269

0/386

0/922

0/99

0/153

0/205

روبستا

PB super

0/585

0/299

0/747

0/657

0/305

0/973

0/288

0/076

0/392

0/315

روبستا

جاوا روبستا

0/501

0/834

0/821

0/898

0/656

0/956

0/008

0/437

0/855

0/458

روبستا

چری

0/792

0/462

0/644

0/596

0/344

0/112

0/247

0/099

0/179

0/929

روبستا

ویتنام

0/205

0/603

0/291

0/571

0/199

0/396

0/035

0/155

0/276

0/649

عربیکا

اتیوپی

0/662

0/732

0/306

0/808

0/803

0/098

0/347

0/833

0/195

0/991

عربیکا

اوگاندا عربیکا

0/328

0/561

0/865

0/787

0/896

0/36

0/123

0/97

0/08

0/658

عربیکا

برزیل

0/416

0/625

0/044

0/727

0/083

0/774

0/405

0/895

0/316

0/142

عربیکا

پرو

0/215

0/441

0/371

0/831

0/652

0/302

0/83

0/055

0/756

0/631

عربیکا

PL

0/596

0/859

0/971

0/058

0/908

0/869

0/962

0/484

0/794

0/774

عربیکا

تانزانیا

0/096

0/896

0/312

0/146

0/755

0/585

0/859

0/243

0/839

0/061

عربیکا

تولیما

0/605

0/927

0/667

0/766

0/895

0/529

0/683

0/825

0/374

0/027

عربیکا

جاوا عربیکا

0/804

0/214

0/495

0/175

0/965

0/885

0/275

0/191

0/051

0/361

عربیکا

سوماترا

0/092

0/628

0/217

0/696

0/595

0/441

0/389

0/133

0/692

0/308

عربیکا

کاستاریکا

0/751

0/305

0/196

0/565

0/149

0/475

0/53

0/963

0/241

0/482

عربیکا

کلمبیا

0/382

0/558

0/217

0/412

0/253

0/121

0/651

0/394

0/056

0/723

عربیکا

کنیا

0/827

0/418

0/111

0/248

0/222

0/042

0/033

0/348

0/715

0/258

عربیکا

گواتمالا

0/161

0/647

0/316

0/773

0/832

0/38

0/691

0/094

0/745

0/649

عربیکا

ماراگو مکزیک

0/067

0/636

0/984

0/092

0/317

0/458

0/133

0/067

0/088

0/482

عربیکا

مالاوی

0/614

0/889

0/667

0/948

0/002

0/23

0/065

0/301

0/625

0/177

عربیکا

نیکاراگوئه

0/455

0/619

0/14

0/141

0/064

0/876

0/272

0/46

0/425

0/815

عربیکا

هندوراس

0/948

0/382

0/215

0/816

0/838

0/193

0/078

0/851

0/423

0/376

عربیکا

دومینگو

0/47

0/15

0/058

0/872

0/323

0/812

0/587

0/149

0/85

0/487

لیبریکا

لیبریکا

0/222

0/049

0/128

0/676

0/99

0/592

0/376

0/818

0/672

0/174

میکس

ایگل

0/908

0/832

0/262

0/577

0/121

0/094

0/685

0/838

0/308

0/6

میکس

پانیک

0/631

0/344

0/799

0/983

0/39

0/847

0/762

0/94

0/918

0/077

میکس

تورنتو

0/285

0/366

0/072

0/971

0/947

0/997

0/88

0/08

0/5

0/107

میکس

دراگون

0/178

0/668

0/824

0/057

0/786

0/908

0/578

0/447

0/386

0/133

میکس

فالکن

0/594

0/947

0/454

0/204

0/811

0/483

0/707

0/499

0/556

0/98

میکس

فایتر

0/147

0/575

0/712

0/705

0/678

0/831

0/928

0/188

0/84

0/789

میکس

کارینا

0/465

0/949

0/307

0/718

0/228

0/177

0/353

0/057

0/576

0/07

میکس

لاورز

0/769

0/402

0/224

0/719

0/829

0/027

0/503

0/418

0/609

0/412

میکس

هلبر

0/168

0/593

0/86

0/618

0/506

0/944

0/403

0/801

0/728

0/304

میکس

ورونا

0/281

0/645

0/545

0/059

0/518

0/281

0/718

0/066

0/346

0/632

میکس

یامی

0/566

0/084

0/487

0/803

0/944

0/367

0/14

0/255

0/239

0/478

فرآوری

کاپوچینو

0/346

0/423

0/202

0/813

0/509

0/549

0/315

0/041

0/453

0/788

فرآوری

هات چاکلت

0/688

0/693

0/013

0/906

0/842

0/597

0/357

0/384

0/607

0/49

(منبع: یافته‌های پژوهش)

 

مقدار  محاسبه‌شده در جدول مذکور، بدون واحد اندازه‌گیری است و فقط یک کمیت عددی است که با استفاده از رابطۀ ، مقدار تولید متناظر با قیمت تعادلی در شرکت‌های عرضه‌کننده را مطابق جدول شمارۀ 2 در اختیار می‌گذارد.

 

جدول 2- مقدار تولید بهینۀ متناظر با انواع قهوه در شرکت‌های عرضه‌کننده

انواع دانه قهوه و فراوری

شرکت 1

شرکت 2

شرکت 3

شرکت 4

شرکت 5

شرکت 6

شرکت 7

شرکت 8

شرکت 9

شرکت 10

روبستا

RP

67470

70039

72364

45867

46465

7764

46055

6475

21503

20324

روبستا

اندونزی

5639

55397

70378

76254

49272

42402

18693

44300

14307

54989

روبستا

اوگاندای روبستا

63009

41382

61532

48437

60195

6391

49913

41464

24273

48997

روبستا

EK

61017

39219

11518

77959

23037

64900

77795

27096

52851

46263

روبستا

PB

70602

8123

69320

8834

74312

13638

46477

52039

46587

75360

روبستا

PB super

45764

6199

64104

54162

16692

50977

52729

22935

40384

18895

روبستا

جاوا روبستا

13966

74717

53785

21638

1980

59399

6154

21585

66959

70594

روبستا

چری

75938

32067

39098

48235

15227

9312

9351

53613

22793

23912

روبستا

ویتنام

63309

69667

23939

53716

4792

78927

63901

63438

63310

70462

عربیکا

اتیوپی

15651

6658

58404

69386

40211

11795

28222

63860

41751

22783

عربیکا

اوگاندا عربیکا

54700

19823

46494

4538

47406

53874

12289

71457

48021

1567

عربیکا

برزیل

30638

68212

4122

57289

76083

60405

35389

69259

56143

45423

عربیکا

پرو

57811

77092

78016

73304

16714

10094

67815

11355

48981

77709

عربیکا

PL

7498

63125

27046

62118

8827

72073

4964

2158

16288

65081

عربیکا

تانزانیا

51145

27345

4058

71023

29075

31782

7314

79760

34258

38405

عربیکا

تولیما

62286

26801

33781

73829

24335

29944

60954

38856

66489

53271

عربیکا

جاوا عربیکا

25176

62028

69755

40522

18765

40756

34398

78942

62942

62201

عربیکا

سوماترا

45218

22372

52977

74410

78722

20552

77488

67511

13552

33953

عربیکا

کاستاریکا

10728

76832

6939

44466

69480

13166

18498

8612

55427

56052

عربیکا

کلمبیا

41806

33604

21704

7929

29137

37019

41428

14976

69914

20204

عربیکا

کنیا

56463

65364

52288

24822

45118

45760

22057

4438

55904

37581

عربیکا

گواتمالا

7580

69963

11249

14659

68124

28557

54346

21628

24048

7294

عربیکا

ماراگو مکزیک

7747

9719

43398

57234

39610

25207

35649

45632

11783

7037

عربیکا

مالاوی

33723

76549

44745

10719

23366

68796

10278

5262

6599

29104

عربیکا

نیکاراگوئه

6308

38307

30632

42508

35542

38965

68425

61123

10553

3646

عربیکا

هندوراس

19994

11163

78043

77537

52229

68601

4340

18400

23205

22156

عربیکا

دومینگو

43491

50992

59079

55862

23329

49347

18969

10194

71602

15481

لیبریکا

لیبریکا

66333

65507

56265

8531

50770

25780

53774

25075

50069

59114

میکس

ایگل

2269

3647

18791

13715

36250

14484

34482

20566

12818

43350

میکس

پانیک

32117

49823

53627

65337

13816

38668

44028

57072

51406

79552

میکس

تورنتو

42046

45517

22972

35845

57395

47998

31185

12167

53102

62524

میکس

دراگون

45214

52214

8381

65746

32068

25691

11076

43885

61920

11743

میکس

فالکن

74242

58933

15382

30376

2050

61051

34227

67248

12602

20056

میکس

فایتر

77951

70580

57053

11086

17963

25156

46696

61261

40204

79336

میکس

کارینا

21785

36425

43519

40540

1224

12530

51305

6926

78224

52916

میکس

لاورز

7808

64711

64546

29632

49774

79893

31262

73744

50317

67855

میکس

هلبر

41299

28598

55946

66546

57972

8528

63831

69171

32758

66086

میکس

ورونا

9901

45732

75770

61418

47366

4596

13615

28977

54064

19447

میکس

یامی

32805

33871

43308

62444

44625

63459

71501

36051

30179

21255

فرآوری

کاپوچینو

14607

53510

56558

32271

14709

24377

50571

24035

22185

19530

فرآوری

هات چاکلت

56400

75808

45477

32451

40683

26087

23726

37111

8782

78706

واحد تمامی اعداد داخل جدول، کیلوگرم است. (منبع: یافته‌های پژوهش)

 

و بالاخره، قیمت تعادلی مدل، پس از محاسبه، در جدول شمارۀ 3 نمایش یافته است. گفتنی است بیشتربودن قیمت تعدادی از انواع قهوه در هر یک از شرکت‌ها، بیشتر به‌علت فاصلۀ آن‌ها از کشورهای مبدأ و درنتیجه، افزایش هزینۀ حمل برای آنهاست؛ به عبارت دیگر، این قیمت‌ها، لزوماً مترادف با بیشتربودن کیفیت دانه‌های قهوه نیست.

 

 

 

 

 

 

جدول 3- قیمت بهینۀ متناظر با انواع قهوه و شرکت‌های عرضه‌کننده

انواع دانه قهوه و فرآوری

شرکت 1

شرکت 2

شرکت 3

شرکت 4

شرکت 5

شرکت 6

شرکت 7

شرکت 8

شرکت 9

شرکت 10

روبستا

RP

64851

64820

64861

64831

64841

64800

64831

64789

64837

64865

روبستا

اندونزی

61858

61797

61799

61806

61793

61802

61867

61818

61868

61820

روبستا

اوگاندای روبستا

65811

65796

65861

65822

65861

65818

65847

65840

65832

65814

روبستا

EK

60856

60847

60782

60847

60820

60798

60787

60860

60828

60835

روبستا

PB

51879

51796

51861

51798

51839

51830

51838

51874

51824

51844

روبستا

PB super

55821

55876

55822

55854

55811

55834

55798

55856

55792

55840

روبستا

جاوا روبستا

62819

62836

62815

62844

62855

62798

62835

62817

62841

62781

روبستا

چری

51824

51822

51817

51840

51885

51886

51858

51876

51844

51808

روبستا

ویتنام

48855

48887

48834

48838

48804

48812

48880

48806

48841

48869

عربیکا

اتیوپی

97795

97727

97746

97727

97756

97724

97800

97727

97795

97726

عربیکا

اوگاندا عربیکا

92738

92788

92740

92803

92756

92771

92768

92722

92774

92738

عربیکا

برزیل

68811

68802

68785

68854

68779

68778

68764

68840

68854

68783

عربیکا

پرو

104691

104784

104774

104717

104747

104745

104780

104755

104765

104760

عربیکا

PL

87748

87740

87770

87791

87747

87799

87810

87728

87725

87730

عربیکا

تانزانیا

108693

108776

108726

108777

108705

108735

108686

108708

108682

108702

عربیکا

تولیما

107698

107710

107761

107692

107757

107767

107737

107777

107753

107706

عربیکا

جاوا عربیکا

104715

104694

104773

104737

104713

104725

104711

104773

104720

104754

عربیکا

سوماترا

91733

91810

91733

91725

91724

91776

91763

91716

91726

91762

عربیکا

کاستاریکا

112718

112729

112740

112700

112731

112698

112713

112756

112713

112676

عربیکا

کلمبیا

95765

95795

95803

95792

95708

95764

95777

95802

95710

95748

عربیکا

کنیا

105712

105704

105706

105697

105721

105739

105705

105785

105699

105699

عربیکا

گواتمالا

116723

116691

116688

116729

116685

116715

116745

116762

116743

116696

عربیکا

ماراگو مکزیک

104702

104737

104724

104710

104705

104769

104726

104707

104763

104711

عربیکا

مالاوی

69821

69798

69846

69846

69784

69805

69796

69772

69791

69788

عربیکا

نیکاراگوئه

100785

100715

100749

100760

100732

100762

100703

100783

100725

100772

عربیکا

هندوراس

108768

108697

108689

108742

108694

108776

108756

108754

108733

108696

عربیکا

دومینگو

107696

107685

107737

107685

107703

107776

107737

107737

107764

107728

لیبریکا

لیبریکا

67779

67806

67795

67852

67853

67774

67799

67768

67795

67827

میکس

ایگل

75785

75830

75750

75762

75812

75770

75762

75819

75786

75828

میکس

پانیک

74816

74809

74782

74786

74815

74814

74816

74774

74771

74805

میکس

تورنتو

76759

76766

76818

76785

76747

76758

76838

76811

76814

76838

میکس

دراگون

75819

75791

75832

75836

75826

75762

75780

75841

75761

75771

میکس

فالکن

75767

75757

75765

75792

75774

75804

75828

75806

75845

75753

میکس

فایتر

93778

93786

93789

93772

93738

93791

93718

93779

93722

93802

میکس

کارینا

75798

75806

75821

75825

75827

75757

75780

75789

75773

75755

میکس

لاورز

72799

72780

72798

72823

72773

72793

72778

72841

72818

72768

میکس

هلبر

94717

94722

94737

94725

94735

94776

94761

94774

94737

94725

میکس

ورونا

106781

106742

106713

106726

106776

106761

106714

106770

106735

106757

میکس

یامی

104742

104694

104785

104743

104779

104728

104734

104695

104747

104787

فرآوری

کاپوچینو

99788

99781

99742

99714

99755

99753

99782

99764

99707

99728

فرآوری

هات­چاکلت

99718

99754

99713

99723

99753

99709

99793

99729

99746

99726

(منبع: یافته‌های پژوهش)

 

تحلیل ضریب حساسیت قیمت: در یک مدل آماری، بررسی تأثیرپذیری متغیرهای خروجی از متغیرهای ورودی را تحلیل حساسیت می‌نامند. ضریب حساسیت قیمت ( )، که در بازه (0 و 1-) مقدار اختیار می‌کند، یکی از پارامترهایی است که در مدل پیشنهادی بررسی شد. با فرض ثابت‌بودن پارامترهای دیگر، تأثیر تغییر  بر تابع مطلوبیت با استفاده از نرم‌افزار متلب در شکل شمارۀ 4 نشان داده شده است. افزایش قدر مطلق ضریب حساسیت، نشان‌دهندۀ افزایش میزان حساسیت مشتریان به تغییرات قیمت کالاهاست. در این حالت، افزایش قیمت کالا، موجب کاهش میزان تقاضا برای آن کالا می‌شود. همانگونه که در شکل شمارۀ 4 نیز مشاهده می‌شود، با افزایش ( )، قیمت تعادلی (نقطۀ بیشینۀ تابع مطلوبیت) و درنتیجه، میزان بیشینۀ سود نیز کاهش می‌یابد.

 

 

شکل 4- تحلیل ضریب حساسیت قیمت

5- بحث

در مدل پیشنهادی پژوهش حاضر، رقابت بین عرضه‌کنندگان قهوه در یک فضای احتمالی بررسی شد که در آن، خرده‌فروشان، نقش واسطه‌ای داشتند و در تعیین قیمت، دخالتی نداشتند. همچنین، هزینه‌های نگهداری و کمبود موجودی در مدل لحاظ و هزینه‌های مسیریابی نیز با استفاده از مدل پیشنهادی هایموویچ تقریب زده شد؛ سپس، یک مدل قیمت‌گذاری برای آن ارائه شد که به‌لحاظ پیچیدگی‌های محاسباتی، به‌ازای تعداد بسیار زیاد مشتریان پاسخگو نبود؛ از این‌رو، برای بهبود عملکرد آن، از تقریب توزیع دوجمله‌ای توسط توزیع نرمال استفاده و یک مدل تقریبی نیز ارائه شد. درصد اختلاف نتایج در بین مدل تقریبی و مدل اصلی نشان داد با افزایش تعداد مشتریان، پاسخ‌های مدل تقریبی به مدل اصلی بسیار نزدیک شد. همچنین، نمودار سرعت محاسبه نیز نشان داد زمان انجام‌دادن محاسبات در تابع اصلی با افزایش تعداد مشتریان افزایش می‌یابد؛ در حالی که این مدت‌زمان در تابع تقریبی، نسبت به افزایش تعداد مشتریان، واکنش نشان نمی‌دهد و در بازه ثابتی باقی می‌ماند. در مرحلۀ بعد، نقطۀ تعادل در مدل تقریبی به‌ازای هر یک از انواع دانه‌های قهوه و دو نوع از محصولات فرآوری‌شده محاسبه و در جدول‌های مربوط نمایش داده شد. شاخص‌های آماری تمایل به مرکز و پراکندگی و آزمون تحلیل واریانس نتایج، نشان‌دهندۀ پایداری و صحت نتایج است؛ اما سنجش اعتبار نتایج حاصل بر مبنای تطبیق و مقایسه با قیمت‌های واقعی موجود در بازار قهوه به‌لحاظ نوسان‌های ارزی و انتظارات تورمی حاصل از آن (در قلمرو زمانی پژوهش) میسر نشد.

 از دیدگاه عرضه‌کننده‌ها، بیشترین مقدار سود در زنجیره ‌تأمین، زمانی حاصل می‌شود که تعداد و قیمت عرضه با توجه به تابع تقاضای محصول، در نقطۀ تعادل بازی همکارانه قرار می‌گیرد؛ زیرا با ایجاد همکاری در بازی، شرایط عرضۀ انحصاری بر بازی حکم‌فرماست. به‌طور معمول، رسیدن به شرایط بازی همکارانه در بازاری رقابتی میسر نیست. علت این امر از دو سو قابل بحث است: اول اینکه با توجه به بازی برتراند، برای هر یک از بازیکنان، انگیزۀ کاهش قیمت برای رسیدن به سود بیشتر وجود دارد و درنهایت، قیمت تعادلی، تقریباً برابر هزینۀ حاشیه‌ای تولید می‌شود. دوم اینکه، با تولید بیشتر، انگیزۀ بازیکنان نیز برای تصاحب سهم بیشتری از بازار افزایش می‌یابد؛ زیرا در بازی همکارانه، سهم هر یک از عرضه‌کنندگان ثابت فرض می‌شود.

بدیهی است نتایج مربوط به مدل پیشنهادی قیمت‌گذاری، به صحت داده‌های ورودی، وابستگی زیادی دارد؛ بنابراین، پیشنهاد می‌شود هنگام استفاده از چنین مدل‌هایی، تغییر در بازار محصول، به‌درستی در مدل اعمال شود. این امر با تشکیل یک واحد تجزیه‌وتحلیل وضعیت محیطی و رقابتی کسب‌وکار در بخش بازاریابی و فروش شرکت‌های تولیدکننده (فرآور) انجام‌شدنی است تا تغییرات سایر رقیبان در مدل قیمت‌گذاری به‌درستی اعمال شود؛ به‌ویژه زمانی که کشت قهوه، در داخل کشور زیاد اتفاق بیفتد، به‌علت کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل، وضعیت رقابت را دچار تغییر می‌کند. همچنین، به‌عنوان پیشنهاد کاربردی بعدی، از قیمت و مقدار تولیدی که در نقطۀ تعادل بازی، برای هر یک از برندهای محصول مورد بررسی محاسبه شده ‌است، به‌عنوان مبنایی برای بررسی و کنترل قیمت‌های بازار از سوی واحدهای نظارتی دولت، می‌توان بهره‌برداری کرد و به تقویت خط مشی‌های توسعه در صنعت فرآوری قهوه یاری رساند.

 

6- نتیجه‌گیری

با توجه به آنچه گفته شد، رسیدن به بیشترین سود در شرایط بازی غیرهمکارانه با توجه به تابع تقاضای مناسب انجام می‌شود. در سال‌های اخیر نیز پژوهشگران به استفاده از مدل‌های انتخاب گسسته برای استخراج تابع تقاضا در مدل‌های رقابت قیمت توجه زیادی کرده‌اند و یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های مسئلۀ رقابت قیمت، نوع تابع تقاضای به‌کاررفته است. در مقایسه با پژوهش‌های پیشین، مزیت تابع تقاضای معرفی‌شده در پژوهش حاضر این است که با استفاده از آن، هزینه‌های کمبود و نگهداری موجودی را در یک مدل تک‌دوره‌ای می‌توان در نظر گرفت. این امر در صورتی است که در مطالعات پیشین و کلاسیک، فرض شده است میزان تولید به‌طور دقیق، برابر با میزان سفارش است (سیستم تولید سفارشی) و این پیش‌فرض، از قابلیت تطبیق مدل با واقعیت می‌کاهد. علاوه بر این، تقریبی از هزینه‌های ناشی از مسیریابی نیز در نظر گرفته شده است و با توجه به اینکه تابع تقاضا، تصادفی است، هر تأمین‌کننده علاوه بر میزان بهینۀ قیمت باید میزان بهینۀ تولید را نیز مشخص کند.

 گفتنی است با توجه به نتایج مربوط به قیمت تعادلی حاصل، بیشتربودن قیمت تعدادی از برندهای قهوه در هر یک از شرکت‌ها بیشتر به‌علت فاصله با کشورهای مبدأ و بیشتربودن هزینۀ حمل‌ونقل آنهاست. روش قیمت‌گذاری پیشنهادی، برای زنجیره‌های تأمینی مناسب است که یکپارچگی عمودی کمتری دارند و در مقایسه با سایر روش‌های قیمت‌گذاری، به حجم داده‌های کمتر، اما مرتبط (مانند داده‌های تاریخی فروش یا تقاضا) نیاز دارند.

به‌علت پیچیدگی‌های محاسباتی، در پژوهش حاضر، فقط سه عامل هزینه‌های مسیریابی، نگهداری و کمبود موجودی در نظر گرفته شد؛ پس، این موضوع که وجود سایر عوامل مؤثر ممکن است بر نتایج حاصل اثر بگذارد، بر محدودیت پژوهش دلالت دارد. همچنین، در این پژوهش، دسته‌بندی برندهای قهوه با توجه به انواع عمدۀ موجود در بازار انجام شده و بدیهی است، عرضۀ محصولات جدید در این زنجیره بر سلیقۀ مشتریان و تعادل مورد مطالعه اثر می‌گذارد.

به پژوهشگران پیشنهاد می‌شود در مطالعات آتی از مدل‌های پیشرفته‌تری نسبت به تابع لاجیت استفاده کنند. همچنین، مدل‌سازی مسئله با فرض چنددوره‌ای، مدل را به واقعیت نزدیک‌تر می‌کند. در مدلی دیگر، تابع مطلوبیت تأمین‌کننده را نیز در فضای احتمالی می‌توان بررسی کرد و هزینه‌های موجودی را نیز برای آن در نظر گرفت. در مدل پیشنهادی پژوهش حاضر، قیمت نهایی را تأمین‌کننده تعیین کرد. مدلی را می‌توان ارائه داد که در آن، تأمین‌کنندگان، قیمت فروش کالا به خرده‌فروش را تعیین کنند و خرده‌فروشان با توجه به آن قیمت و هزینه‌های تحمیل‌شده، قیمت نهایی را برای مشتری تعیین کنند. درنهایت، در مطالعۀ حاضر، تأمین‌کنندگان و خرده‌فروشان به‌صورت جداگانه کوشیدند سود خود را بیشینه کنند؛ ولی برای مطالعات آینده، زنجیره تأمین را یکپارچه و عمودی و بازی مد نظر را تشریک مساعانه می‌توان در نظر گرفت.

 

[i]. Taleizadeh et al.

[ii]. Yang and et al.

[iii]. Li a et al.

[iv]. Junhai Ma

[v]. Rasmusen, E.

[vi]. Nash, J.F.

[vii]. Demand function

[viii]. Cost function

[ix]. Gallego, G.

[x]. Discrete choice models

[xi]. Generalized extreme value

[xii]. Nested logit model

[xiii]. Mixed logit model

[xiv]. Non-price attributes

[xv]. Best Response Correspondence

[xvi]. Feller, W.

[xvii]. Kenneth, J.A. and Debreu, G.

[xviii]. Convex

[xix]. Compact

[xx]. Quasi concave

[xxi]. Stationary point

[xxii]. First order condition

[xxiii]. Logit choice model

[xxiv]. Fixed Newton Method

- Allameh, GH., Esmaili, M., and Tajvidi, T. (2014). “Development of several pricing models in the green supply chain at risk. game theory approach”, Journal of Industrial Management, 6(4): 767-789. (in Persian).
- Coelho, L.C., and Laporte, G. (2013). “The exact solution of several classes of inventory-routing problems”, Journal of Computers and Operations Research, 40: 558-565.
- Feller, W. (1966(. An Introduction to Probability Theory and Applications. Volume II. Second Edition. New York: John Wiley and Sons Inc.
- Gallego, G., and Wang, R. (2014). “Multi-Product Price Optimization and Competition under the Nested Logit Model with Product-Differentiated Price Sensitivities”, Journal of Operations Research, 62(2): 1-28.
- Giannakis, M. (2015). “Thanos Papadopoulos, Supply chain sustainability: A risk management approach”, Int. J. Production Economics, l6(32): 455-470.
- Huanga, Y., and Rachael. K.F. (2019). “Making Pricing and Inventory Decisions in Supply Chain with Retailer Competition”, 11th CIRP Conference on Industrial Product-Service Systems, 805–807
- Junhai, M.A., and Lei, X. (2016). “Study on the complexity pricing game and coordination of the duopoly air conditioner market with disturbance demand”, Journal of Communications in Nonlinear Science and Numerical Simulation, 32: 99–113.
- Kianfar, K., and Pashootanizaeh. M. (2019). “Pricing of the two-level book supply chain, taking into account the possibility of selling e-books in two modes of fixed demand and decreasing demand”, Journal of operation and production management, 1(1): 83-110. (in Persian).
- Kenneth, J.A., and Debreu, G. (1954). “Existence of an Equilibrium for a Competitive Economy”, Econometrica, 22(3(: 265-290. https://www.jstor.org/stable/i332605.
- Li, B., Zhu, M., Jiang, Y., and Li, Z. (2016). “Pricing policies of a competitive dual-channel green supply chain”, Journal of Cleaner Production, 112)3(: 2029-2042.
- Liu, W., Qin, D., Shen, N., Zhang, J., Jin, M., Xie, N., Chen, J., and Chang, X. (2020). “Optimal pricing for a multi-echelon closed loop supply chain with different power structures and product dual differences”. J. Clean. Prod, 257, 120281 .
- Luo, H., Liu, L., and Yang, X. )2019(.“Bi-level programming problem in the supply chain and its solution algorithm”. Soft Comput. 24(4): 2703-2714.
- Mozafari, M. (2019). “Collaborative pricing and advertising in a two-tier supply chain. game theory approach”, Journal of Tomorrow Management , 58: 191-202. (in Persian).
- Sinaie, M., and Rasti, M. (2018). “Pricing and Green Policies in the Green and Non-Green Product Supply Chain, with Government Intervention: A Game Theory Approach”, journal of sharif, Industrial Engineering and Management, 2: 53-61. (in Persian).
- Rasmusen, E. (2006). Games and Information: An Introduction to Game Theory, 4th Edition, New Jersey: Wiley-Blackwell.
- Taleiezadeh, A., and Rabiei. N. (2018). “Optimizing Pricing Decisions and Ordering in a Two-Tier Supply Chain under Quantitative Discount Contract Policy”, Journal of Modeling in Engineering, 16(54): 17-27. (in Persian).
- Taleizadeh, A., Moshtagh, S., and Moon, I. (2018). “Pricing, product quality, and collection optimization in a decentralized closed-loop supply chain with different channel structures: Game theoretical approach”, Journal of Cleaner Production, 189(10): 406-431.
- Yang, D., and Xiao, T. (2017). “Pricing and green level decisions of a green supply chain with governmental interventions under fuzzy uncertainties ”, Journal of Cleaner Production, 149(15): 1174-1187.