بررسی تأثیر جهت‌گیری زیست‎محیطی بر عملکرد پایدار با نقش میانجی مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز و نوآوری سبز و نقش تعدیل‎گری فشار نهادی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی- فارسی

نویسندگان

1 گروه مدیریت، دانشکده علوم انسانی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران

2 گروه مدیریت، دانشکده مدیریت و نوآوری، دانشگاه شهید اشرفی اصفهانی، اصفهان، ایران

چکیده

هدف این مقاله، بررسی تأثیر جهت‌گیری زیست‌محیطی بر‌ عملکرد پایدار، به‌ویژه در مجتمع صنعتی سپاهان باتری، با تأکید بر نقش میانجی مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز و نوآوری سبز است. جامعۀ آماری‌ بررسی‌شده، کارکنان مجتمع صنعتی سپاهان باتری با تعداد 1200 نفر و حجم نمونۀ 231 نفر و روش نمونه‌گیری، قضاوتی است؛ یعنی افرادی که بیشتر در زمینۀ زنجیرۀ تأمین، نوآوری و تحقیق و توسعه اطلاع داشتند و مدیران بخش‌های مختلف انتخاب شدند. در پژوهش حاضر داده‏ها و اطلاعات از پرسش‌نامه‌های استاندارد جهت‎گیری زیست‎محیطی، عملکرد پایداری، شیوه‎های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز و نوآوری سبز و فشار نهادی جمع‌آوری شده‌اند. پایایی پرسش‌نامه‎‍ها با استفاده از روش آلفای کرونباخ و روایی آن با روش محتوایی و KMO تأیید شد. نتایج نشان داد جهت‌گیری زیست‎محیطی، شیوه‎های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز و نوآوری سبز بر عملکرد پایدار تأثیر معناداری دارد. همچنین شیوه‎های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز و ‌نوآوری سبز، تأثیر معناداری بر عملکرد پایدار دارد. جهت‌گیری زیست‎محیطی نیز تأثیر معناداری بر عملکرد پایدار با نقش میانجی شیوه‎های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز و نوآوری سبز دارد. همچنین جهت‌گیری زیست‎محیطی، تأثیر معناداری بر شیوه‎های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز ‌و نوآوری سبز با نقش تعدیل‎گری فشار نهادی دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Investigating the effect of environmental orientation on sustainable performance considering the mediating roles of green supply chain management, green innovation, and institutional pressure

نویسندگان [English]

  • Marjan Niroumand 1
  • Somayeh Ahmandzadeh 2
  • Zohreh Bahrami 2
1 Department of Management, Faculty of Humanities, Isf.C., Islamic Azad University, Isfahan, Iran
2 Department of Management, Faculty of Management and Innovation, Shahid Ashrafi Isfahani University, Isfahan, Iran
چکیده [English]

Purpose: This research aims to investigate the impact of environmental orientation on sustainable performance, particularly within Sepahan Battery Company. It emphasizes the mediating roles of green supply chain management and green innovation, and the moderating role of institutional pressure. The study seeks to understand how integrating environmental considerations into business practices can lead to improved sustainability outcomes in an Iranian industrial context.
Design/methodology/approach: This paper is typically explanatory and is classified as applied research. The data collection method in this study is both field and library. This research is also cross-sectional in terms of time. Because the research data is collected at a point in time. According to the research objective, the statistical population of this study is all employees of Sepahan Battery Industrial Complex who had the necessary knowledge about the company's situation, which numbered 1200 people (year 1402). The sampling method is judgmental. That is, people who were most knowledgeable in the field of supply chain, innovation, and research and development, and managers of different departments were selected. To determine the sample size, given that in multivariate regression analysis, the ratio of the number of samples to independent variables should not be less than five, seven samples were selected for each item. The questionnaire of the present study includes 33 items, and assuming seven samples for each item, the sample size was calculated to be 231. In this study, a cross-sectional method and questionnaire were used to collect information from library resources, articles, and books, as well as to collect data.
Findings: The results reveal that environmental orientation has a significant positive influence on sustainable performance. Green supply chain management and green innovation play key mediating roles, enhancing the positive impact of environmental orientation. Furthermore, institutional pressure significantly moderates these relationships, amplifying the effect of environmental orientation on green supply chain management and green innovation, and ultimately contributing to enhanced sustainable performance. The study found specific path coefficients, including significant positive effects of environmental orientation on green supply chain management (0.414) and green innovation (0.523). Both green supply chain management (0.168) and green innovation (0.396) also significantly impacted sustainable performance.
Research limitations/implications: This study has limitations. First, its focus on Sepahan Battery Company limits the generalizability of findings to other companies or industries. The judgmental sampling method may introduce bias. The relatively small sample size (231) may affect the statistical power and generalizability of the results. The cross-sectional design prevents conclusions about causality. Future research should address these limitations using larger, more representative samples, employing different sampling techniques, and adopting longitudinal designs to establish causality. Further research could explore the influence of internal and external factors (organizational culture, social pressures, regulations, market competition) on forming environmental orientation. The lack of exploration into the relationship between green supply chain management and green innovation also presents an avenue for future research.
Originality/value: This study offers valuable insights into the relationship between environmental orientation and sustainable performance within an Iranian industrial context, specifically Sepahan Battery Company. It empirically demonstrates the mediating roles of green supply chain management and green innovation, and the moderating role of institutional pressure. These findings highlight the importance of integrating environmental considerations into business strategy for improved sustainability performance. The study’s contribution lies in its contextualized findings from an Iranian setting, which adds to the existing body of knowledge on sustainable business practices in emerging economies.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Environmental orientation
  • Sustainable performance
  • Green supply chain management
  • Green innovation
  • Institutional pressure

اصل مقاله

  • مقدمه

یکی از مهم‌ترین چالش‌های امروزه، مباحث زیست‌محیطی و پایداری است. اگرچه صنایع نقش مهمی در توسعۀ اقتصادی کشور دارند، توجه‌نکردن بسیاری از این صنایع به مسائل پایداری، مشکلات بسیاری را ایجاد کرده است؛ بنابراین امروزه مطالعات زیادی در زمینۀ ارائۀ راه‌حل‌هایی برای حل این مشکلات برای صنایع انجام شده است. بسیاری از مطالعات به جهت‌گیری‌های زیست‌محیطی تأکید می‌کنند. جهت‎گیری زیست‎محیطی که بر وظیفۀ یک شرکت در قبال محیط‌زیست تأکید می‌کند، فعالیت‎های کسب و کار را به‌گونه‌ای هدایت می‎کند که سبب خلق ارزش اقتصادی، زیست‎محیطی و اجتماعی شود. این جهت‌گیری شرکت‎ها را تشویق می‎کند تا هم‌زمان به اهداف اقتصادی، اجتماعی و زیست‎محیطی دست پیدا کنند (Yan et al., 2020).

محققانی مانند اسروف و گوپالاکریشنا[i] (2018) معتقدند که یکپارچه‌سازی شیوه‌های پایدار، عملکرد مالی را بهبود می‌دهد و مزیت‌های رقابتی را نیز به‌همراه دارد. در این شرایط، جهت‌گیری یک کاتالیزور برای شناسایی و پرورش چنین شیوه‌هایی عمل می‌کند. گرچه برخی تحقیقات تأثیر مثبت جهت‌گیری محیطی را بر عملکرد شرکت و عملکرد مالی‌ نشان می‌دهد(Yo & Ho, 2019) ، در مقابل، مطالعات دیگر هیچ ارتباط معناداری بین جهت‎گیری زیست‎محیطی و عملکرد شرکت پیدا نکرده‌اند (Zhou et al., 2020).

از سوی دیگر مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز، موجب تطبیق زنجیرۀ تأمین با ملاحظات زیست‎محیطی در کلیۀ مرحله‎های زنجیره از جمع‌آوری مواد مورد نیاز، طراحی محصول تا فرآیند تولید در سرتاسر زنجیرۀ تأمین می‎شود. برخی پژوهش‌های پیشین بر نقش شیوه‌های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز، به‌عنوان میانجی‌ در رابطۀ بین جهت‌گیری زیست‎محیطی و عملکرد پایدار اشاره کرده‌اند (Bu et al., 2020)؛ اما بررسی این رابطه در صنایع داخلی، به‌ویژه صنایع استان اصفهان مانند سپاهان باتری، به کاهش مشکلات این استان در زمینۀ زیست‌محیطی کمک می‌کند.

نوآوری سبز به توسعه و تجاری‎سازی محصولات، خدمات و فرآیندهای جدید اشاره دارد که سازگار با محیط‌زیست و پایدارند. تحقیقاتی مانند تحقیقات آگیاپونگ و همکاران[ii] (2023)، تأثیر مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز را بر عملکرد پایداری سازمان بررسی کرده‌اند؛ اما به تأثیر نوآوری سبز بر عملکرد پایداری سازمان توجه نکرده‌اند؛ در حالی که سازمان‎ها ‌ عملکرد خود را از‌طریق نوآوری سبز افزایش می‌دهند؛ زیرا شیوه‎های سبز، آنها را راهنمایی می‌کند تا استراتژی‎هایی را طراحی کنند که‌ به آنها کمک می‌کند از منابع کمتری استفاده کنند (Liu et al., 2022).

علاوه بر تأکید روزافزونی که بر فعالیت‌های زیست‌محیطی شده است، فشارهای خارجی از سوی سهامداران، مصرف‌کنندگان و دولت، روز به روز بیشتر می‌شود و این مسئله سبب انجام تحقیقاتی دربارۀ نقش تعدیل‌کنندۀ فشارهای نهادی در رابطۀ بین عملکردهای مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز و عملکرد مالی شده است. شرکت‎هایی که به‌دنبال مشروعیت‌اند، به‌دلیل فشارهای نهادی در پی بهبود عملکرد زیست‎محیطی‌اند .(Kaly ar et al., 2020) مطالعاتی تأثیر فشار نهادی را بر عملکرد شرکت‌ بررسی کرده‎اند؛ برای مثال، دی ماجیو و پاول[iii] (1983) فشار نهادی را عاملی مؤثر بر عملکرد شرکت دانسته و آن را مطالعه کرده است و کولول و جوشی[iv] (2011) نیز اظهار داشتند که انطباق سازمانی با فشار سازمانی، عملکرد را بهبود می‌دهد. همچنین دوبی و همکاران[v] (2015) به این نتیجه رسیدند که فشار نهادی، عامل بسیار با‌اهمیتی است که به عملکرد زیست‌محیطی شرکت‌ها کمک می‌کند و سبب بهبود آن می‌شود. با‌ وجود این، مطابق با دانش محقق، تأثیر جهت‌گیری زیست‎محیطی بر عملکرد پایدار، با نقش میانجی نوآوری سبز و مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز با نقش تعدیل‎گری فشار نهادی بررسی نشده است (Liu et al., 2022).

  با افزایش نگرانی‌های زیست‌محیطی در کشورهای در حال توسعه ) Keszey, 2020 ؛‌( Asongu et al., 2020؛ انتخاب ایران و شرکت سپاهان باتری به‌عنوان زمینۀ پژوهشی در این مطالعه، به حل چالش‌های زیست‌محیطی کمک زیادی می‌کند و درک پژوهشگر را با بررسی تأثیر جهت‌گیری زیست‎محیطی بر عملکرد پایدار، گسترش می‌دهد. همچنین این مطالعه با بررسی تأثیر تعدیل‌کنندۀ فشارهای نهادی در ارتباط جهت‌گیری زیست‎محیطی و شیوه‌های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز و نوآوری سبز، بینش‌های مدیریتی را برای افزایش عملکرد پایداری، ارائه می‌دهد.

شرکت سپاهان باتری یک شرکت صنعتی و به‌دنبال نوآوری سبز در راستای ارائۀ تولیدات سازگار با محیط‌زیست است. این شرکت بر تولید انواع تجهیزات و بدنۀ باتری، انواع صفحات، اتصالات، اسید باتری و آب مقطر تمرکز دارد. تولیدات این شرکت عمدتاً باتری‌های خودرویی است. با توجه به مسائل زیست‌محیطی و گرمایش زمین در سال‌های اخیر، خودروسازها به‌دنبال روش‌هایی برای صرفه‌جویی در مصرف سوخت و کاهش انتشار دی‌اکسید کربن‌اند. هم‌زمان با استفاده از انرژی‌های پاک مانند انرژی خورشیدی، به استفاده از انرژی‌های دیگر مانند انرژی الکتریکی نیز در خودروها ‌توجه شده است. شرکت سپاهان باتری با تولید انواع باتری‌های مختلف، نقش مهمی در تولیدات سبز برای حفظ محیط‌زیست ایفا می‌کند. با‌ وجود این، این شرکت با ضعف‌هایی نیز مواجه است. یکی از مهم‌ترین ضعف‌های شرکت سپاهان باتری،‌ توجه‌نکردن کافی به مسائل زیست‌محیطی در تولید و توزیع محصولات است. به نظر می‌رسد که در حال حاضر، این شرکت بیشتر بر جنبه‌های اقتصادی و تولیدی تمرکز دارد و تأثیرات زیست‌محیطی تولیدات خود را نادیده می‌گیرد. این رویکرد به افزایش آلودگی، مصرف بی‌رویۀ منابع طبیعی و‌ بهره‌برداری‌نکردن بهینه از منابع تجدیدپذیر منجر می‌شود. همچنین، شرکت سپاهان باتری در حال حاضر از سیستم‌های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز به‌طور کامل بهره‌برداری نمی‌کند. در دنیای امروز، بسیاری از شرکت‌ها برای کاهش آثار زیست‌محیطی و افزایش کارایی، از سیستم‌های مدیریت سبز در زنجیرۀ تأمین خود استفاده می‌کنند. این سیستم‌ها شامل انتخاب تأمین‌کنندگان سبز، کاهش مصرف انرژی و منابع‌ و کاهش تولید ضایعات‌اند.‌ پیاده‌سازی‌نکردن چنین شیوه‌هایی در شرکت، به اتلاف منابع و آثار منفی زیست‌محیطی منجر می‌شود. یکی دیگر از ضعف‌های عمدۀ این شرکت،‌ پاسخگونبودن به فشارهای سازمانی برای بهبود پایداری زیست‌محیطی است. سازمان‌های مختلف از‌جمله دولت‌ها و نهادهای بین‌المللی، در حال اعمال فشار برای رعایت استانداردهای زیست‌محیطی‌اند. شرکت‌ها باید از این فشارها به نفع خود استفاده‌ و فرایندهای سبزتر را در عملیات خود پیاده‌سازی کنند؛ اما به نظر می‌رسد که این شرکت، این فشارها را نادیده می‌گیرد؛ بنابراین هدف اصلی تحقیق حاضر، بررسی تأثیر جهت‌گیری زیست‌محیطی بر عملکرد پایدار، با نقش میانجی مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز و نوآوری سبز و نقش تعدیل‌گر فشار نهادی در شرکت سپاهان باتری است. دیگر اهداف تحقیق عبارت‌اند از:

1: بررسی تأثیر جهت‌گیری زیست‎محیطی بر عملکرد پایداری‌؛

2: بررسی تأثیر جهت‌گیری زیست‎محیطی بر شیوه‎های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز؛

3: بررسی تأثیر جهت‌گیری زیست‎محیطی بر نوآوری سبز؛

4: بررسی تأثیر شیوه‎های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز بر عملکرد پایداری؛

5: بررسی تأثیر شیوه‎های نوآوری سبز بر عملکرد پایداری؛

6: بررسی تأثیر جهت‌گیری زیست‎محیطی بر عملکرد پایداری با نقش میانجی شیوه‎های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز؛

7: بررسی تأثیر جهت‌گیری زیست‎محیطی بر عملکرد پایداری با نقش میانجی نوآوری سبز؛

8: بررسی تأثیر جهت‌گیری زیست‎محیطی بر شیوه‎های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز با نقش تعدیل‎گری فشار نهادی؛

9: بررسی تأثیر جهت‌گیری زیست‎محیطی بر شیوه‎های نوآوری سبز با نقش تعدیل‎گری فشار نهادی.

  • مبانی نظری و پیشینۀ تحقیق
    • عملکرد پایدار

 عملکرد پایدار، تعامل بین عملکرد سازمان‎ را در کسب و کار و عملکرد زیست‌محیطی، اقتصادی و اجتماعی بررسی می‌کند. به‌عبارتی عملکرد پایدار به معنای توانایی سازمان برای دستیابی به کسب و کار و افزایش ارزش برای سهامداران، با در نظر گرفتن مسئولیت بلندمدت اقتصادی، زیست‎محیطی و اجتماعی است. به گفتۀ سازمان همکاری اقتصادی و توسعه، عملکرد پایدار به چند روش زیر سنجیده می‌شود:

  • عملکرد اجتماعی: یکی از مهم‌ترین جنبه‎های پایداری است؛ زیرا به ذهنیت و طرز تفکر افراد اشاره دارد. علاوه بر اهداف، استانداردهای زندگی و برابری، گفت‌وگوی اجتماعی، تفویض مسئولیت‎ها و حفاظت از فرهنگ/میراث را شامل می‌شود؛
  • عملکرد اقتصادی: به معنای پایداری در رشد و توسعه و ثبات عملکرد مالی است؛
  • عملکرد زیست‎محیطی: تداوم حفاظت از منابع طبیعی و اجتناب از آلودگی برای آن منابع
    (Al-abbadi & Abu Rumman, 2023)؛
  • عملکرد سیاسی: عملکرد سیاسی به ایجاد قوانین زیست‌محیطی اثربخش کمک و صنایع را به رعایت شیوه‌های پایدار دعوت می‌کند. قوانین ممکن است شامل تعیین استانداردهای انتشار گازها، پروتکل‌های مدیریت زباله‌ها و سیاست‌های حفاظت از منابع طبیعی باشد.

  بنابراین عملکرد پایدار کسب‌وکار، یک عنصر ضروری برای کسب‌وکارهاست و به عملکردها، فرآیندها و عملیات تجاری شرکت‎ها بستگی دارد و تأثیر فراوانی بر محیط‌زیست و سلامت کارکنان و مشتریان می‌گذارد. انجام معاملات تجاری برای تقویت ارتباطات اجتماعی قوی‏تر با ذ‏‌ی‌نفعان، از‌جمله تولیدکنندگان، مشتریان، عموم مردم و مقامات نظارتی، ضروری است. یک شرکت بسیار پایدار، برنامه‎ها و استراتژی‎های خود را برای به حداکثر رساندن درآمد، بدون از دست دادن کیفیت اکوسیستم و رفاه جامعه برنامه‎ریزی می‌کند (Choudhary & Sangwan, 2022).

2-2- جهت‏گیری زیست‎محیطی

جهت‌گیری زیست‌محیطی به رویکرد و تعهد سازمان‌ها و شرکت‌ها برای ادغام مسائل زیست‌محیطی و پایداری در تمامی فعالیت‌ها، و تصمیم‌گیری‌های آنها اشاره دارد. این جهت‌گیری شامل شناخت و اجرای مسئولیت‌های زیست‌محیطی و اجتماعی شرکت نسبت‌به اکوسیستم و منابع طبیعی می‌شود. جهت‏گیری زیست‌محیطی منعکس‌کنندۀ میزانی است که کارکنان مشروعیت مسائل زیست‎محیطی را تشخیص می‌دهند. این بخش مهمی از گرایش استراتژیک هر سازمانی است که نشان می‌دهد چگونه عملکرد به روشی پایدار، از‌نظر زیست‎محیطی از سوی اعضای مختلف سازمان درک می‌شود (Chan, 2021). دو بعد عمدۀ جهت‏گیری زیست‌محیطی شناسایی شده است. جهت‏گیری زیست‌محیطی داخلی به ارزش‎ها و استانداردهای مرتبط با محیط‌زیست اشاره دارد که‌ سازمان‎ها آن را حفظ می‌کنند. این جهت‌گیری به‌طور رسمی در بیانیه‌های مأموریت، سیاست‌ها و رویه‌ها مدون می‌شود؛ اما ممکن است به‌طور غیررسمی در فرهنگ‌های شرکتی از‌طریق هنجارها و رفتارهای کارکنان بیان شود. علاوه بر این، جهت‏گیری زیست‌محیطی خارجی نشان‌دهندۀ نیاز به پاسخگویی به ذ‏‌ی‌نفعان دارای نگرانی‎های زیست‎محیطی است (Saleem et al., 2021).

3-2- نوآوری سبز

نوآوری فرآیندی توصیف می‌شود که از‌طریق آن یک شرکت ایده‎ها را به محصولات، خدمات یا فرآیندهای جدید تبدیل و به رقابت در بازار کمک می‌کند. نوآوری سبز برای پایداری و به حداکثر رساندن مزایای اجتماعی، فرهنگی و زیست‎محیطی، در گذار به اقتصاد سبز اهمیت دارد (Schwarh et al., 2020). به عبارت دیگر ارتقای رشد اقتصادی-اجتماعی و چالش‌های زیست‌محیطی، نیازمند نوآوری و سرمایه‌گذاری پایدار در یک اقتصاد است و نوآوری پایدار، یک محرک مهم در ترویج کالاها و خدمات یک صنعت برای ایجاد منافع زیست‌محیطی و اجتماعی بلندمدت است (Agarwal et al., 2024). تحقیقات نشان می‌دهد که توسعه و اجرای نوآوری‌های سبز مؤثر، مزیت رقابتی را به شرکت‌ها در صنایع خود می‌دهد و به بهبود عملکرد محیطی، اجتماعی و حاکمیتی منجر می‌شود
 (Liu, 2024)

4-2- مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز

زنجیرۀ تأمین سبز نشان‌دهندۀ در نظر گرفتن مسائل زیست‌محیطی در زنجیرۀ تأمین سنتی سازمان است. مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز عبارت است از: فرایند به کار بردن ورودی‌های دوستدار محیط‌زیست و انتقال این ورودی‌ها به خروجی‌ها که‌ در پایان چرخۀ عمر اصلاح یا دوباره مصرف می‌شوند(Juma et al., 2022) .

شرکت‎های تولیدی با ادغام شیوه‎های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز به فشارهای سازمانی پاسخ می‌دهند. این فشار شامل اجرای فرآیندهای تولید سازگار با محیط‌زیست، کاهش ضایعات، تأمین مواد به‌طور پایدار برای برآورده‌کردن مقررات زیست‎محیطی و انتظارات پایداری اجتماعی، یا تقلید از رهبران صنعت است .‌(Al-Ma’aitah, 2018) همچنین تفکیک مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز به شیوه‌های مختلف، مانند لجستیک معکوس، منبع‌یابی پایدار، همکاری با مشتریان، طراحی زیست‌محیطی و بازیابی سرمایه‌گذاری بر عملکرد شرکت، به‌خصوص عملکرد اقتصادی یک شرکت تأثیر بسزایی دارد (Galdos‐Urbizu et al., 2024)

اگاروال و همکاران[vi] (2024) نشان داده‌اند که اجرای محصولات و فرآیندهای سبز در بخش صنعتی برای تشویق مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز اهمیت زیادی دارد. این محققان بر کشف حوزه‌های جدید مانند فناوری اطلاعات سبز، اعتبار سبز، بهره‌وری سبز و مسئولیت‌پذیری محیطی شرکت‌ها تأکید کرده‌اند.

5-2- فشار نهادی‌

فشار نهادی، نیرویی از انتظارات ذی‌نفعان خارجی تعریف می‌شود که ساختار و رفتار سازمان را برای همگن‌شدن تسهیل می‌کند و به سه بخش فشار اجباری، فشار هنجاری و فشار تقلیدی تقسیم می‌شود. به‌طور خاص، فشار اجباری به فشارهای ناشی از تأثیرات سیاسی رسمی و غیررسمی اعمال‌شده از سوی سازمان‌هایی تعریف می‌شود که شرکت کانونی به آنها وابسته است. فشار هنجاری از حرفه‌ای‌گری و هنجارهای خاص صنعت سرچشمه می‌گیرد. فشار تقلیدی عمدتاً به‌دلیل رقابت با رقبای شرکت‌ها ناشی می‌شود و شرکت‌ها را به تقلید از رفتارهای دیگر شرکت‌های موفق در محیط نامطمئن سوق می‌دهد (Liu et al., 2022).

6-2- پیشینۀ تحقیق

خلاصه‌ای از تحقیقات انجام‌شده در زمینۀ موضوع پژوهش‌ در جدول (1) ‌مشاهده می‌شود.

                                                                                         i.            جدول 1- خلاصۀ مطالعات پیشین

1. Table1- Summary of previous studies

نویسنده

سال

عنوان

نتایج

ژانگ و همکاران[vii]

(2024)

بررسی فشارهای نهادی، نوآوری سبز و عملکرد پایدار: بررسی نقش تعدیل واسطۀ گرایش کارآفرینی

فشارهای نهادی، نوآوری سبز شرکتی را هدایت و جهت‌گیری کارآفرینانه‌ بر‌اساس فشار نهادی، به نوآوری سبز کمک می‌کند.

لیانگ و همکاران[viii]

(2023)

فشارهای نهادی بر پایداری و عملکرد سبز: نقش میانجی نوآوری مدل کسب و کار دیجیتال

فشارهای نهادی تأثیر مثبتی بر نوآوری مدل کسب‌وکار دیجیتال دارد و نوآوری مدل کسب‌وکار دیجیتال، تأثیر معناداری بر عملکرد سبز دارد. این تحلیل از نقش میانجی نوآوری مدل کسب و کار دیجیتال بین فشارهای سازمانی و عملکرد سبز پشتیبانی می‌کند.

آگیاپونگ و همکاران

(2023)

جهت‌گیری زیست‎محیطی و عملکرد پایداری؛ آثار تعدیل‌شدۀ شیوه‎های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز و فشار نهادی

جهت‌گیری زیست‌محیطی تأثیر مثبتی بر عملکرد زیست‌محیطی دارد؛ ولی تأثیر معناداری بر عملکرد اقتصادی ندارد.

مادی و همکاران[ix]

(2022)

فشار نهادی و نوآوری زیست‎محیطی: نقش واسطه‎ای ظرفیت جذب سبز و جهت‏گیری استراتژیک زیست‎محیطی

تمام فشارهای خارجی به‌طور مستقیم با نوآوری زیست‎محیطی مرتبط نیستند. از شش اثر غیرمستقیم فرضی، تنها چهار اثر غیرمستقیم پشتیبانی می‌شوند.

 

با توجه به شکاف‌های تحقیقاتی شناسایی‌شده، شکل (1) مدل مفهومی مطالعۀ حاضر را نشان می‌دهد. این مدل از تحقیقات آگیاپونگ و همکاران (2023) و شفیق و همکاران[x] (2017) الهام گرفته شده است. نوآوری مدل حاضر نسبت‌به مدل ارائه‌شدۀ آگیاپونگ و همکاران (2023)، در نظر گرفتن نوآوری سبز در مدل و نسبت‌به مدل شفیق و همکاران (2017)، در نظر گرفتن جهت‌گیری زیست‌محیطی و عملکرد پایدار است. همچنین‌ وجودنداشتن تحقیق مشابه دربارۀ شرکت سپاهان باتری، از نکات درخور توجه تحقیق حاضر است. در مدل حاضر متغیر جهت‌گیری زیست‌محیطی، متغیر مستقل و متغیر عملکرد پایدار، متغیر وابسته و متغیرهای مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز و نوآوری سبز، متغیر میانجی و متغیر فشار نهادی، متغیر تعدیل‌گر است.

جهت‌گیری زیست محیطی

فشار نهادی

مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز

نوآوری سبز

عملکرد پایدار

 

 

 

 

 

 

 

شکل 1- مدل مفهومی تحقیق

Fig. 1- Conceptual research model

  • روش تحقیق‌

مقالۀ حاضر با توجه به نوع، تبیینی است و در زمرۀ پژوهش‌های کاربردی قرار دارد. روش جمع‌آوری داده‌ها در این پژوهش هم میدانی و هم کتابخانه‌ای است. این تحقیق از‌نظر زمانی نیز مقطعی است؛ زیرا داده‌های تحقیقی در مقطعی از زمان گردآوری می‌شود. با توجه به هدف پژوهش، جامعۀ آماری تشکیل‌دهندۀ این پژوهش، کلیۀ کارکنان مجتمع صنعتی سپاهان باتری‌‌اند که آگاهی لازم را دربارۀ وضعیت شرکت داشتند و تعداد آنها 1200 نفر (سال 1402) است. روش نمونه‌گیری، قضاوتی است؛ یعنی افرادی که بیشتر در زمینۀ زنجیرۀ تأمین، نوآوری و تحقیق و توسعه اطلاع داشتند و مدیران بخش‌های مختلف انتخاب شدند. به‌منظور مشخص‌کردن حجم نمونه، نظر به اینکه در تحلیل رگرسیون چند متغیری نسبت تعداد نمونه به متغیرهای مستقل نباید کمتر از ۵ باشد، تعداد 7 نمونه برای هر گویه انتخاب شد. پرسش‌نامۀ تحقیق حاضر شامل 33 گویه است که با فرض 7 نمونه برای هر گویه، حجم نمونه 231 محاسبه شد.

در این مطالعه برای گردآوری اطلاعات از منابع کتابخانه‌ای، مقالات و کتاب‌ها و همچنین برای جمع‌آوری داده‌ها از روش مقطعی و از ابزار پرسش‌نامه (پیوست 1) استفاده شده است. در این مطالعه برای جهت‎گیری زیست‎محیطی از پرسش‌نامۀ آگیاپونگ و همکاران (2023) (13 سؤال) و برای عملکرد پایداری از پرسش‌نامۀ آگیاپونگ و همکاران (2023) (6 سؤال) و برای مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز از پرسش‌نامۀ آگیاپونگ و همکاران (2023) (4 سؤال)، نوآوری سبز از پرسش‌نامۀ شفیق و همکاران (2017) (8 سؤال) و فشار نهادی از پرسش‌نامۀ کولول و جوشی (2013) (10 سؤال) استفاده شده است.

  • روایی و پایایی داده‌ها‌

در این مطالعه برای سنجش روایی و پایایی پرسش‌نامه‌ها از روش‌های زیر استفاده شده است:

  • روایی صوری: در این تحقیق از روایی صوری با دریافت نظرات خبرگان استفاده شده است.
  • آزمون KMO : با توجه به مقادیر جدول (2)، شاخص کفایت نمونه‌‎گیری (KMO) برای متغیرها و ابعاد آنها بزرگ‌تر از 70/0 بود و نشان داد که حجم داده‌ها برای تحلیل عاملی مناسب است.
  • آزمون کرویت-بارتلت: مقادیر آزمون کرویت بارتلت برای داده‌های پژوهش در جدول (2) نمایش داده و تأیید شد.
  • آلفای کرونباخ: در رابطه با پایایی پرسش‌نامه‎ها، شاخص آلفای کرونباخ به دست آمده در جدول (3) برای تمام متغیرها بزرگ‌تر از 7/0 است و نشان داد پرسش‌نامه پایایی لازم را دارد.
  • پایایی ترکیبی: همان‌طور که در جدول (3) آمده است، مقادیر پایایی ترکیبی(CR) تمامی متغیرها، بالاتر از 7/0 است که نشان‌دهندۀ پایایی مناسب و برازش پذیرفتنی مدل‎های اندازه‌گیری است.
  • روایی همگرا (AVE) : با توجه به نتایج جدول (3)، مناسب‌بودن میزان روایی همگرا را تأیید کرد.
  • روایی واگرا : همان‌طور که در جدول (4) مشاهده می‌شود، روایی واگرای ابزار‌ اندازه‌گیری پژوهش پذیرفتنی است.

                                                                             ii.            جدول 2- آمارۀ KMO و نتایج آزمون بارتلت

1. Table 2- KMO statistics and Bartlett’s test results

متغیرها

آماره KMO

میزان بارتلت

درجۀ آزادی

سطح معناداریSig

 

جهت‌گیری زیست‌محیطی

923/0

247/2578

78

001/0

 

عملکرد پایدار

826/0

8832/853

15

001/0

 

مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز

770/0

689/408

6

001/0

 

نوآوری سبز

846/0

630/1296

28

001/0

فشار نهادی

870/0

656/1967

45

001/0

                                                                                    iii.            جدول3- بررسی پایایی مدل و AVE

1. Table 3- Model reliability and AVE evaluation

سازه

ضریب آلفای کرونباخ

پایایی ترکیبی

میانگین واریانس استخراجی (AVE)

جهت‌گیری زیست‌محیطی

944/0

952/0

611/0

عملکرد پایدار

866/0

906/0

629/0

فشار نهادی

926/0

938/0

607/0

مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز

832/0

889/0

671/0

نوآوری سبز

886/0

911/0

568/0

                                                                                                 iv.            جدول 4- روایی واگرا

1. Table 4- Discriminant validity

 

جهت‌گیری محیطی

عملکرد پایداری

فشار نهادی

مدیریت زنجیره تأمین سبز

نوآوری سبز

جهت‌گیری زیست‌محیطی

782/0

 

 

 

 

عملکرد پایداری

763/0

793/0

 

 

 

فشار نهادی

727/0

700/0

779/0

 

 

مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز

728/0

772/0

712/0

819/0

 

نوآوری سبز

718/0

722/0

717/0

722/0

754/0

 

  • برازش مدل ساختاری

ضرایب معناداری z (مقادیر t- values) : با توجه به شکل(2)، مقادیر t متغیرها و گویه‌های مرتبط با این متغیرها بزرگ‌تر از 96/1‌ و معنادار است.

معیار R2 : با توجه به جدول ‌(5) و شکل‌ (2)، اعداد درون دایره‌ها، مقادیر R2 برای متغیرهای تحقیق در حد قوی به دست آمده است.

معیار Q2 یا آزمون استون -گیسر: با توجه به نتایج جدول‌ (5)، مقدار Q2 متغیر‎ها در حد قوی است.

                                                                                               v.            جدول 5- مقادیر R2 و Q2

1. Table 5- R2 and Q2 values

سازه

R2

Q2

عملکرد پایدار

716/0

417/0

مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز

580/0

352/0

نوآوری سبز

780/0

409/0

 

معیار اندازۀ تأثیر (f2): فرمول محاسبۀ f2 در زیر آمده است.

فرمول (1): فرمول محاسبۀ F2

 

 

در این تحقیق مقدار f2 برای تأثیرگذاری تمامی متغیرها در حد متوسط و قوی است (جدول 6).

                                                                                                   vi.            جدول 6- مقادیر F2

1. Table 6- F2 values

سازۀ ملاک

F2

جهت‌گیری زیست‌محیطی← عملکرد پایدار

411/0

جهت‌گیری زیست‌محیطی ← مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز

476/0

جهت‌گیری زیست‌محیطی← نوآوری سبز

520/0

فشار نهادی ← مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز

185/0

فشار نهادی ← نوآوری سبز

372/0

مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز ← عملکرد پایدار

369/0

نوآوری سبز ← عملکرد پایدار

326/0

 

برازش مدل کلی(GOF) : در مدل فرعی تحقیق، مقدار میانگین مقادیر اشتراکی برابر382/0 و میانگین مقادیر R2 برابر 692/0 به دست آمد. با توجه به فرمول زیر، معیار برازش مدل کلی معادل 514/0 به دست آمد که نشان از برازش قوی مدل کلی تحقیق است.

فرمول (2): فرمول محاسبۀ GOF

 

 

 

  • یافته‌ها

شکل (2) بار عاملی و ضرایب مسیر متغیرها را در حالت تخمین استاندارد نشان می‌دهد. همان‌طور که ملاحظه می‌شود، بارهای عاملی بزرگ‌تر از 5/0 و در‌نتیجه برازش مدل مناسب است.

شکل 2- بارهای عاملی متغیرها در حالت تخمین استاندارد

Fig. 2- Factor loadings of variables in standard estimation mode

شکل (3) مقادیر t را برای بارهای عاملی و ضرایب مسیر نشان می‌دهد. ملاحظه می‌شود مقادیر t برای بارهای عاملی بزرگ‌تر از 96/1 است و تمامی بارهای عاملی از‌نظر آماری معنی‌دارند.

                                                                               vii.            جدول 7- بررسی روابط متغیرهای تحقیق

1. Table 7- Examining the relationships between research variables

سازۀ ملاک

ضریب مسیر(β)

مقدار t

سطح معنی‌داری

جهت‌گیری زیست‌محیطی← عملکرد پایدار

399/0

104/5

001/0

جهت‌گیری زیست‌محیطی ← مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز

414/0

558/7

001/0

جهت‌گیری زیست‌محیطی← نوآوری سبز

523/0

794/8

001/0

فشار نهادی ← مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز

162/0

128/2

034/0

فشار نهادی ← نوآوری سبز

373/0

556/6

001/0

مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز ← عملکرد پایدار

168/0

216/2

031/0

نوآوری سبز ← عملکرد پایدار

396/0

752/2

001/0

 

 

شکل 3- مقادیر t روابط مدل اصلی تحقیق

Fig. 3- T-values ​​of the main research model relationships

                                                                              viii.            جدول 8- بررسی روابط متغیرهای تحقیق

1. Table 8- Examining the relationships between research variables

سازۀ ملاک

ضریب مسیر(β)

مقدار t

سطح معنی‌داری

جهت‌گیری زیست‌محیطی ← مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز ← عملکرد پایدار

070/0

119/2

035/0

جهت‌گیری زیست‌محیطی ← نوآوری سبز ← عملکرد پایدار

207/0

541/4

001/0

فشار نهادی* جهت‌گیری زیست‌محیطی ← مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز

646/0

376/8

001/0

فشار نهادی*جهت‌گیری زیست‌محیطی ← نوآوری سبز

608/0

176/8

001/0

 

در جدول (7) و (8) بارهای عاملی در حالت تخمین استاندارد و سطح معناداری این بارهای عاملی نمایش داده شده است. با توجه به جدول، چون معناداری در سطح خطای 05/0 بررسی می‌شود‌ و قدر مطلق آمارۀ آزمون t-value از مقدار بحرانی 96/1 بزرگ‌تر است، بنابراین تمام بارهای عاملی معنادار است.

فرضیه 1: جهت‌گیری زیست‎محیطی، تأثیر معناداری بر عملکرد پایدار دارد.

                                                       ix.            جدول 9- بررسی تأثیر جهت‌گیری زیست‎محیطی بر عملکرد پایداری

1. Table 9- Examining the impact of environmental orientation on sustainability performance

 

ضریب مسیر(β)

مقدار t

مقدار P

جهت‌گیری زیست‌محیطی← عملکرد پایدار

339/0

104/5

001/0

 

با توجه به جدول (9) و شکل‌های (2) و (3)، ملاحظه می‌شود ضریب استاندارد بین جهت‌گیری زیست‎محیطی و عملکرد پایدار برابر 339/0 و با توجه به قدر مطلق سطح مقدار t، برابر 104/5 و بزرگ‌تر از96/1 است؛ بنابراین ‌با احتمال 95درصد، فرضیۀ اول تأیید می‌شود.

فرضیۀ 2: جهت‌گیری زیست‎محیطی، تأثیر معناداری بر شیوه‎های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز دارد.

                                     x.            جدول 10- بررسی تأثیر جهت‌گیری زیست‎محیطی بر شیوه‎های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز

1. Table 10- Examining the impact of environmental orientation on GSCM practices

 

ضریب مسیر(β)

مقدار t

 

مقدار P

جهت‌گیری زیست‌محیطی ← شیوه‎های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز

414/0

558/7

 

0001/0

 

با توجه به جدول (10) و شکل‌های (2) و (3)، ملاحظه می‌شود ضریب استاندارد بین جهت‌گیری زیست‎محیطی و شیوه‎های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز برابر 414/0‌ و با توجه به قدر مطلق سطح مقدار t، برابر 558/7 و بزرگ‌تر از96/1 است؛ بنابراین با احتمال 95درصد، فرضیۀ دوم تأیید می‌شود.

فرضیه 3: جهت‌گیری زیست‎محیطی، تأثیر معناداری بر نوآوری سبز دارد.

                                                          xi.            جدول 11- بررسی تأثیر جهت‌گیری زیست‎محیطی بر نوآوری سبز

1. Table 11- Examining the impact of environmental orientation on GI

 

ضریب مسیر(β)

مقدار t

مقدار P

جهت‌گیری زیست‌محیطی← نوآوری سبز

523/0

794/8

001/0

 

با توجه به جدول (11) و شکل‌های (3) و (2)، ملاحظه می‌شود ضریب استاندارد بین جهت‌گیری زیست‎محیطی و نوآوری سبز برابر 523/0‌ و با توجه به قدر مطلق سطح مقدار t، برابر 794/8 و بزرگ‌تر از96/1 است؛ بنابراین با احتمال 95‌درصد، فرضیۀ سوم تأیید می‌شود.

 

 

فرضیۀ 4: شیوه‎های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز، تأثیر معناداری بر عملکرد پایدار دارد.

                                            xii.            جدول 12- بررسی تأثیر شیوه‎های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز بر عملکرد پایدار

1. Table 12- Examining the impact of GSCM practices on sustainability performance

 

ضریب مسیر(β)

مقدار t

مقدار P

شیوه‌های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز ← عملکرد پایدار

168/0

165/2

031/0

 

با توجه به جدول (12) و شکل‌های (2) و (3)، ملاحظه می‌شود ضریب استاندارد بین شیوه‎های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز و عملکرد پایدار برابر 168/0‌ و با توجه به قدر مطلق سطح مقدار t، برابر 165/2 و بزرگ‌تر از96/1 است؛ بنابراین ‌ با احتمال 95‌درصد، فرضیۀ چهارم تأیید می‌شود.

فرضیۀ 5: شیوه‎های نوآوری سبز، تأثیر معناداری بر عملکرد پایداری دارد.

                                                        xiii.            جدول 13- بررسی تأثیر شیوه‎های نوآوری سبز بر عملکرد پایدار

1. Table 13- Examining the impact of GI practices on sustainability performance

 

ضریب مسیر(β)

مقدار t

مقدار P

نوآوری سبز ← عملکرد پایدار

396/0

752/5

001/0

 

با توجه به جدول (13) و شکل‌های (2) و(3)، ملاحظه می‌شود که ضریب استاندارد بین شیوه‎های نوآوری سبز و عملکرد پایدار برابر 396/0‌ و با توجه به قدر مطلق سطح مقدار t، برابر 752/5 و بزرگ‌تر از96/1 است؛ بنابراین‌ با احتمال 95درصد، فرضیۀ پنجم تأیید می‌شود.

فرضیۀ 6: جهت‌گیری زیست‎محیطی، تأثیر معناداری بر عملکرد پایدار با نقش میانجی شیوه‎های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز دارد.

            xiv.            جدول 14- تأثیر جهت‌گیری زیست‎محیطی بر عملکرد پایدار با نقش میانجی شیوه‎های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز

1. Table 14- the effect of environmental orientation on sustainability performance with the mediating role of GSCM practices

 

ضریب مسیر(β)

مقدار t

مقدار P

جهت‌گیری زیست‌محیطی ← مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز ← عملکرد پایدار

070/0

119/2

035/0

 

با توجه به جدول (14) و شکل‌های (3) و (2)، ملاحظه می‌شود که ضریب استاندارد بین جهت‌گیری زیست‎محیطی بر عملکرد پایدار، با نقش میانجی شیوه‎های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز برابر 103/0‌ و با توجه به قدر مطلق سطح مقدار t، برابر 119/2 و بزرگ‌تر از96/1 است؛ بنابراین با احتمال 95درصد، فرضیۀ ششم تأیید می‌شود.

فرضیه 7: جهت‌گیری زیست‎محیطی تأثیر معناداری بر عملکرد پایدار، با نقش میانجی نوآوری سبز دارد.

 

                                                                                                                     xv.             

                           xvi.            جدول 15- بررسی تأثیر جهت‌گیری زیست‎محیطی بر عملکرد پایدار با نقش میانجی نوآوری سبز

1. Table 15- Investigating the effect of environmental orientation on sustainability performance with the mediating role of GI

 

ضریب مسیر(β)

مقدار t

مقدار P

جهت‌گیری زیست‌محیطی ← نوآوری سبز ← عملکرد پایدار

207/0

541/4

001/0

 

با توجه به جدول (15) و شکل‌های (2) و (3)، ملاحظه می‌شود که ضریب استاندارد بین جهت‌گیری زیست‎محیطی بر عملکرد پایدار، با نقش میانجی نوآوری سبز برابر 207/0‌ و با توجه به قدر مطلق سطح مقدار t، برابر 541/4 و بزرگ‌تر از96/1 است؛ بنابراین با احتمال 95‌درصد، فرضیۀ هفتم تأیید می‌شود.

فرضیۀ 8: جهت‌گیری زیست‎محیطی، تأثیر معناداری بر شیوه‎های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز با نقش تعدیل‎گری فشار نهادی دارد.

           xvii.            جدول 16- تأثیر جهت‌گیری زیست‎محیطی بر شیوه‎های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز با نقش تعدیل‎گری فشار نهادی

1. Table 16- Investigating the impact of environmental orientation on GSCM practices with the moderating role of institutional pressure

 

ضریب مسیر(β)

مقدار t

مقدار P

فشار نهادی*جهت‌گیری زیست‌محیطی ← مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز

646/0

376/8

001/0

 

با توجه به جدول (16) و شکل‌های (2) و (3)، ملاحظه می‌شود که ضریب استاندارد بین جهت‌گیری زیست‎محیطی و شیوه‎های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز با نقش تعدیل‎گری فشار نهادی برابر 646/0‌ و با توجه به قدر مطلق سطح مقدار t، برابر 376/8 و بزرگ‌تر از96/1 است؛ بنابراین با احتمال 95درصد، فرضیۀ هشتم تأیید می‌شود.

فرضیه 9: جهت‌گیری زیست‎محیطی، تأثیر معناداری بر نوآوری سبز با نقش تعدیل‎گری فشار نهادی دارد.

                        xviii.            جدول 17- بررسی تأثیر جهت‌گیری زیست‎محیطی بر نوآوری سبز با نقش تعدیل‎گری فشار نهادی

1. Table 17- Investigating the effect of environmental orientation on GI with the moderating role of institutional pressure

 

ضریب مسیر(β)

مقدار t

مقدار P

فشار نهادی*جهت‌گیری زیست‌محیطی ← نوآوری سبز

608/0

176/8

001/0

 

با توجه به جدول (17) و شکل‌های (2) و (3)، ملاحظه می‌شود که ضریب استاندارد بین جهت‌گیری زیست‎محیطی و نوآوری سبز، با نقش تعدیل‎گری فشار نهادی برابر 608/0‌ و با توجه به قدر مطلق سطح مقدار t، برابر 176/8 و بزرگ‌تر از96/1 است؛ بنابراین با احتمال 95‌درصد، فرضیۀ نهم تأیید می‌شود.

  • بحث

براساس فرضیۀ (1)، جهت‌گیری زیست‎محیطی‌ اثر مثبت و معنی‌داری بر عملکرد پایدار داشت. ژو و همکاران[xi] (2020) نیز در پژوهش خود نشان داده‌اند که جهت‌گیری زیست‎محیطی تأثیر معناداری بر عملکرد پایدار دارد که نتایج این پژوهش با تحقیق حاضر همسو است. در حال حاضر شرکت سپاهان باتری متعهد به رعایت استانداردهای زیست‌محیطی ملی و بین‌المللی است و تلاش می‌کند تا آثار منفی خود را بر محیط‌زیست‌ کاهش دهد. همچنین به استفاده از مواد بازیافت‌پذیر و کم‌ضرر در تولید باتری‌ها تأکید دارد. با وجود این تعهد،‌ به اقدامات عملی‌تر و پیاده‌سازی سیستم‌های مدیریت زیست‌محیطی قوی‌تری در تمامی سطوح شرکت نیاز است.

براساس فرضیۀ (2)، جهت‌گیری زیست‎محیطی‌ اثر مثبت و معنی‌داری بر شیوه‎های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز دارد‌ که مطابق تحقیقات آگیاپونگ و همکاران (2023) و گونزالز و همکاران[xii] (2022) است. در حال حاضر شرکت سپاهان باتری به‌طور کامل از سیستم‌های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز بهره‌برداری نمی‌کند؛ ولی به بهینه‌سازی زنجیرۀ تأمین و انتخاب تأمین‌کنندگان سازگار با محیط‌زیست توجه نشان داده است.

براساس فرضیۀ (3)، جهت‌گیری زیست‎محیطی‌ اثر مثبت و معنی‌داری بر نوآوری سبز دارد که مطابق تحقیقات فنگ و همکاران[xiii] (2018) و مادی و همکاران (2022) است. در حال حاضر شرکت در تلاش برای استفاده از فناوری‌های نوین مانند انرژی‌های پاک و روش‌های تولید پایدار است. همچنین بر سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه برای نوآوری‌های سبز تأکید دارد؛ اما باید به‌طور مداوم در این زمینه سرمایه‌گذاری‌ و از نتایج تحقیقات برای بهبود فرآیندهای تولید استفاده کند.

براساس فرضیۀ (4)، شیوه‎های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز‌ اثر مثبت و معنی‌داری بر عملکرد پایدار دارد. آگیاپونگ و همکاران (2023) و احمدی دانیالی[xiv] (1401) در پژوهش خود نتایج مشابهی را نشان داده‌اند. در تبیین این فرضیه باید گفت که مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز به شرکت‌ها کمک می‌کند تا قابلیت خود را برای تولید محصولات سبز به‌منظور برآوردن‌ نیازهای مشتریان بهبود دهند. در حال حاضر، شرکت سپاهان باتری، زنجیرۀ تأمین حلقه بسته ندارد. زنجیرۀ تأمین حلقه بسته به معنای طراحی و پیاده‌سازی سیستمی است که در آن مواد اولیه از طبیعت استخراج می‌شوند، تولیدات به‌صورت بهینه و با کمترین آسیب به محیط‌زیست انجام می‌شود و ضایعات و محصولات پایان عمر به چرخۀ تولید بازمی‌گردند.

براساس فرضیۀ (5)، شیوه‎های نوآوری سبز‌ اثر مثبت و معنی‌داری بر عملکرد پایدار دارند. اسکندری جعفری و صبوحی[xv] (1402)، شکوهی[xvi] (1401)‌، طاهری و داوودی حموله[xvii] (1401)، ژانگ و همکاران (2024) و لیانگ و همکاران (2023) در پژوهش خود نتایج مشابهی را کسب کرده‌اند. شرکت سپاهان باتری با وجود توجه به نوآوری سبز، اقدامات درخور توجهی در این زمینه انجام نداده است.

براساس فرضیۀ (6)، جهت‌گیری زیست‎محیطی‌ اثر مثبت و معنی‌داری بر عملکرد پایدار، با نقش میانجی شیوه‎های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز دارد که مطابق تحقیقات گونزالز و همکاران (2022) و آگیاپونگ و همکاران (2023) است. در تبیین این فرضیه باید گفت که مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز علاوه بر اینکه به شرکت‌ها کمک می‌کند تا به‌صورت مؤثر به انتظارات ذ‏‌ی‌نفعان پاسخ دهند و شهرت خوبی ایجاد کنند، سبب افزایش قابلیت سبز (مانند تولید پاک، فرآیند تولید زباله بدون آلودگی و حداقل، تحقیق و توسعۀ سبز و محصولات سبز) می‌شود، مزیت رقابتی ایجاد میکند و این امر عملکرد شرکت را بهبود می‌دهد.

براساس فرضیۀ (7)، جهت‌گیری زیست‎محیطی‌ اثر مثبت و معنی‌داری بر عملکرد پایدار با نقش میانجی نوآوری سبز دارد که مطابق تحقیقات گونزالز و همکاران (2022) و ژانگ و همکاران (2018) است. در تبیین این فرضیه باید گفت شرکت‌هایی که در توسعۀ محصول سبز و بهبود فرآیند سبز فعالیت‎های موفقیت‎آمیزی انجام می‌دهند،‌‌ مشتریان‌ مسئولیت‌پذیر از‌نظر زیست‌محیطی را راضی نگه می‌دارند. علاوه بر این، با توجه به اینکه پیشگیری از ضایعات و رعایت اصول زیست‌محیطی مستلزم نوآوری‎هایی در این زمینه است و سبب سود بالقوۀ بلندمدت برای شرکت می‌شود، بنابراین، شرکت‌ها با جهت‌گیری زیست‌محیطی، عملکرد شرکت خود را با بهبود محصول سبز و قابلیت‌های نوآوری فرآیند سبز خود افزایش می‌دهند.

براساس فرضیۀ (8) و (9)، جهت‌گیری زیست‎محیطی‌ اثر مثبت و معنی‌داری بر شیوه‎های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز و نوآوری سبز با نقش تعدیل‎گری فشار نهادی دارد. تحقیقات ژانگ و همکاران (2024)، لیانگ و همکاران (2023) و مادی و همکاران (2022) نیز، نتایج مشابهی را نشان می‌دهد. در حال حاضر شرکت با چالش‌هایی مانند‌ وجودنداشتن سیستم‌های مدیریتی قوی، مصرف بالای منابع‌ و فشارهای قانونی ناکافی مواجه است و شرکت باید برای پاسخگویی به الزامات قانونی و انتظارات ذی‌نفعان، سیستم‌های گزارش‌دهی و پایش مؤثری را پیاده‌سازی کند.

  • نتیجه‌گیری

تحقیق حاضر با هدف بررسی تأثیر جهت‌گیری زیست‌محیطی بر عملکرد پایدار، با نقش میانجی مدیریت تأمین سبز و نوآوری سبز و نقش تعدیل‌گری فشار نهادی انجام شده است. در همین راستا، از مدل‌سازی معادلات ساختاری برای بررسی روابط ذکر‌شده استفاده شد. نتایج حاصل از تحقیق نشان‌دهندۀ تأثیر‌پذیری جهت‌گیری زیست‌محیطی بر عملکرد پایدار و بر شیوه‌های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز و نوآوری سبز در شرکت سپاهان باتری است. همچنین نتایج تحقیقات نشان داد که شیوه‌های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز و نوآوری سبز تأثیر معناداری بر عملکرد پایدار‌ داشته است و درنهایت جهت‌گیری زیست‌محیطی با نقش واسطۀ زنجیرۀ تأمین سبز و نوآوری سبز و نقش تعدیل‌گری فشار نهادی بر عملکرد پایدار تأثیر معناداری دارد. بنابر نتایج حاصل‌شده، پیشنهادهای زیر برای شرکت سپاهان باتری مطرح می‌شود:

  • مطابق فرضیۀ (1)، شرکت سپاهان باتری باید به ارزیابی موقعیت‌های بازار برای تولید سبزتر در آینده مبادرت ‌ و تصمیمات خود را براساس فعالیت‌های زیست‌محیطی پایدار (برای مثال، تجزیه و تحلیل تجویزی، تجزیه و تحلیل تشخیصی، تجزیه و تحلیل توصیفی، تجزیه و تحلیل پیش‌بینی و تجزیه و تحلیل سایبری) برنامه‌ریزی کند؛
  • مطابق فرضیۀ (2)، شرکت‌ باید برای کاهش آثار زیست‌محیطی و افزایش کارایی، از سیستم‌های مدیریت سبز در زنجیرۀ تأمین خود استفاده کند. این سیستم‌ها شامل انتخاب تأمین‌کنندگان سبز، کاهش مصرف انرژی و منابع و کاهش تولید ضایعات‌‌اند؛
  • مطابق فرضیۀ (3)، شرکت باید به توسعۀ فرهنگ و جو سازمانی نوآورانه توجه کند. شرکت باید از سیستم‌های مدیریت محیط‌زیست مانند ISO 14001 برای پیاده‌سازی استانداردهای زیست‌محیطی استفاده کند. همچنین، گزارش‌های عملکرد زیست‌محیطی و تجزیه و تحلیل آثار زیست‌محیطی باید به‌طور منظم تهیه شوند. شرکت سپاهان باتری باید ابتکاراتی نظیر سمینارها، جلسات دوره‌ای و پروژه‌های مشترک را بین ذی‌نفعان و شرکای خود برای تبادل اطلاعات سبز داشته باشد؛
  • مطابق فرضیۀ (4)، شرکت باید به‌طور جدی مواد را جمع‌آوری و بازیافت ‌و از فرآیندهایی استفاده کند که ضایعات را به حداقل برساند و محصولات پایان عمر به چرخۀ تولید بازگردند؛
  • مطابق فرضیۀ (5)، شرکت سپاهان باتری باید به‌طور مداوم از‌طریق کسب دانش نوآورانه و ارائۀ ایده‎های جدید در زمینه‌های زیست‌محیطی، فرآیندهای تولید و عملیات را با استفاده از روش‌های تولید پاک‌ و فناوری‌های سبز بهینه کند؛
  • مطابق فرضیۀ (6)، مدیران شرکت سپاهان باتری برای بهبود عملکرد زیست‌محیطی خود، ساختار و تجهیزات لازم را تا حد توان تأمین می‌کنند، منابع لازم را به این فعالیت‎ها اختصاص می‌دهند و سرمایه‌گذاری کافی در تأسیسات حفاظت از محیط‌زیست دارند. همچنین باید سیستم‌های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز را به‌طور کامل پیاده‌سازی کنند و نظارت دقیقی بر تمامی مراحل زنجیرۀ تأمین داشته باشند؛
  • مطابق فرضیۀ (7)، مدیران شرکت سپاهان باتری باید تلاش کنند نوآوری‎های شرکت را از‌طریق کارکنان بهبود خلاق دهند؛ بنابراین پیشنهاد می‌شود در این راستا از کارکنانی استفاده کنند که خلاقیت و انگیزۀ بالایی در ارائۀ ایده‎های جدید داشته باشند؛
  • مطابق فرضیۀ (8) و (9) در تبیین این فرضیه، با توجه به صنعتی‌شدن فضای کسب و کار شرکت‏ها برای افزایش شهرت خود و ایجاد تصویر مطلوب از شرکت، به‌دنبال رعایت قوانین و مقررات‌اند. نگرانی‎های ناشی از آلودگی محیط‌ سبب رشد انتظارات زیست‌محیطی شده و فشارهایی از سمت آنها برای رعایت مسائل زیست‎محیطی ایجاد کرده است. با در نظر گرفتن فشارهای هنجاری، این فشارها عمدتاً از سوی تأمین‎کنندگان، مصرف‎کنندگان، اتحادیه‎های کارگری، رسانه‎ها و دیگر نهادهای اجتماعی اعمال می‌شود. این فشارها باعث تشویق مدیریت زیست‎محیطی در شرکت‎ها می‌شود و شرکت‎ها را قادر می‌کند تا مدیریت و فناوری‎های زیست‎محیطی به‌روز را برای تولید عملکرد برتر اتخاذ کنند؛ پس پیشنهاد می‌شود شرکت به این فشارها توجه بیشتری کند.

تحقیق انجام‌شده همچنین دارای محدودیت‌هایی است. تحقیق حاضر، عوامل درونی و بیرونی مؤثر بر شکل‌گیری جهت‌گیری زیست‌محیطی در سازمان‌ها را بررسی نکرده است. این عوامل‌ شامل فرهنگ سازمانی، فشارهای اجتماعی، قوانین و مقررات‌ و رقابت بازارند که البته بررسی این موضوعات جزء اهداف تحقیق نبوده است. این مدل همچنین ازنظر در نظر نگرفتن تأثیر مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز بر نوآوری سبز، محدودیت دارد؛ زیرا رابطۀ این دو متغیر در دیگر مطالعات  (salimi Zawiyeh, 2020)به‌کرات‌ بررسی‌ و تأیید شده است. این محدودیت‌ها در عین حال، زمینه‌های مناسبی را برای تحقیقات آینده و بسط و گسترش مدل پیشنهادی فراهم می‌آورد. همچنین پیشنهاد می‌شود پژوهش‌های آینده، تأثیر جهت‌گیری نوآوری را بر عملکرد زیست‌محیطی، با توجه به اثر میانجی سرمایۀ فکری سبز و نوآوری سبز بررسی کند؛ زیرا توجه به سرمایه فکری سبز سبب می‌شود‌ گرایش شرکت به‌سمت پایداری بیشتر برود. همچنین بررسی رابطۀ سرمایۀ فکری سبز و تعهد مدیریت عالی در عملکرد پایداری و شهرت محیطی سازمانی، بررسی و پژوهش می‌شود.

 

 

پیوست 1

پرسش‌نامه

با سلام و احترام

پرسش‌نامۀ زیر در راستای پژوهشی برای «‌بررسی تأثیر جهت‌گیری زیست‎محیطی بر عملکرد پایداری با نقش میانجی شیوه‎های مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز و نوآوری سبز و نقش تعدیل‎گری فشار نهادی» تهیه شده است؛ بنابراین خواهشمندم با تخصیص زمان باارزشتان، به‌طور دقیق آن را تکمیل و به پژوهشگر عودت دهید. شایان ذکر است که این اطلاعات کاملاً محرمانه تلقی می‌شود و تنها برای دستیابی به اهداف پژوهش به‌صورت کلی به کار می‌رود. پیشاپیش از همکاری صمیمانۀ شما سپاسگزاری می‌شود.

 

کاملاً مخالفم

مخالفم

بی نظر

موافقم

کاملاً موافقم

جهت‎گیری محیطی

جهت‏گیری محیطی داخلی

1: مسائل زیست‎محیطی چندان مرتبط با عملکرد اصلی شرکت سپاهان باتری نیست.

 

 

 

 

 

2: در شرکتمان، تلاشی هماهنگ انجام می‌دهیم تا هر کارمندی اهمیت حفظ محیط‌زیست را درک کند.

 

 

 

 

 

3: در سپاهان باتری سعی می‌کنیم حفظ محیط‌زیست را به‌عنوان هدف اصلی در همۀ بخش‎ها ترویج دهیم.

 

 

 

 

 

4: در سپاهان باتری یک بیانیه، خط مشی روشن دارد که آگاهی زیست‎محیطی را در هر زمینه‎ای از عملیات ترغیب می‌کند.

 

 

 

 

 

5: حفاظت از محیط‌زیست فعالیتی با اولویت در شرکت سپاهان باتری است.

 

 

 

 

 

6: حفظ محیط‌زیست یک ارزش شرکتی مرکزی در شرکت سپاهان باتری است.

 

 

 

 

 

جهت‏گیری محیطی خارجی

7: محیط طبیعی در حال حاضر بر فعالیت تجاری شرکت سپاهان باتری تأثیری ندارد.

 

 

 

 

 

8: رفاه مالی شرکت سپاهان باتری به وضعیت محیط طبیعی بستگی دارد.

 

 

 

 

 

9: در شرکت سپاهان باتری، حفظ محیط‌زیست تا حد زیادی موضوع حفظ یک تصویر عمومی خوب است.

 

 

 

 

 

10: مسئولیت شرکت سپاهان باتری در قبال مشتریان، سهامداران و کارکنانش مهم‌تر از مسئولیت ما در قبال حفظ محیط‌زیست است.

 

 

 

 

 

11: حفظ محیط‌زیست برای بقای شرکت سپاهان باتری حیاتی است.

 

 

 

 

 

12: شرکت سپاهان باتری مسئولیت حفظ محیط‌زیست را دارد.

 

 

 

 

 

13: شرکت سپاهان باتری برای تصویری از مسئولیت زیست‎محیطی تلاش می‌کند.

 

 

 

 

 

عملکرد پایداری

عملکرد اقتصادی

14-در شرکت سپاهان باتری رشد فروش در طول 3 سال گذشته بالاتر از میانگین صنعت افزایش یافته است.

 

 

 

 

 

15-در شرکت سپاهان باتری نرخ رشد سود در طول 3 سال گذشته بالاتر از میانگین صنعت افزایش یافته است.

 

 

 

 

 

16-در شرکت سپاهان باتری سهم بازار طی 3 سال گذشته افزایش یافته است.

 

 

 

 

 

عملکرد زیست‎محیطی

17-در شرکت سپاهان باتری مصرف منابع (برای مثال، برق، آب و غیره) در طول 3 سال گذشته کاهش یافته است.

 

 

 

 

 

18-در شرکت سپاهان باتری درصد مواد بازیافتی طی 3 سال گذشته افزایش یافته است.

 

 

 

 

 

19-در شرکت سپاهان باتری نسبت ضایعات (برای مثال کیلوگرم در واحد محصول، کیلوگرم به ازای هر کارمند در سال) در طول 3 سال گذشته کاهش یافته است.

 

 

 

 

 

مدیریت زنجیره تامین سبز

20-همکاری متقابل برای بهبود محیط‌زیست در شرکت سپاهان باتری وجود دارد.

 

 

 

 

 

21-شرکت سپاهان باتری دارای گواهینامۀ ISO 14001 است.

 

 

 

 

 

22-شرکت سپاهان باتری،‌ حسابرسی زیست‎محیطی را برای مدیریت داخلی و تأمین‎کنندگان ارائه می‌کند.

 

 

 

 

 

23-شرکت سپاهان باتری گواهی ISO14000 تأمین‎کنندگان است.

 

 

 

 

 

نوآوری سبز

نوآوری محصول سبز

24: شرکت سپاهان باتری، موادی را برای تولید محصول انتخاب می‌کند که کمترین میزان آلودگی را برای انجام توسعه یا طراحی محصول ایجاد می‌کند.

 

 

 

 

 

25: شرکت سپاهان باتری موادی را برای تولید محصول انتخاب می‌کند که کمترین انرژی و منابع را برای انجام توسعه یا طراحی محصول مصرف می‌کند.

 

 

 

 

 

26: شرکت سپاهان باتری از کمترین مقدار مواد برای تشکیل محصول برای انجام توسعه یا طراحی محصول استفاده می‌کند.

 

 

 

 

 

27: شرکت سپاهان باتری برای احتیاط،‌ بررسی می‌کند که آیا محصول برای انجام توسعه یا طراحی محصول به‌راحتی‌ قابلیت بازیافت، استفادۀ مجدد و تجزیه را دارد یا خیر.

 

 

 

 

 

نوآوری فرآیند سبز

28: فرآیند تولید شرکت سپاهان باتری به‌طور مؤثر، انتشار مواد خطرناک یا زباله را کاهش می‌دهد.

 

 

 

 

 

29: فرآیند تولید شرکت سپاهان باتری زباله‎ها و گازهای گلخانه‎ای را بازیافت می‌کند و به آنها امکان تصفیه و استفادۀ مجدد را می‌دهد.

 

 

 

 

 

30: فرآیند تولید شرکت سپاهان باتری مصرف آب، برق، زغال سنگ یا نفت را کاهش می‌دهد.

 

 

 

 

 

31: فرآیند تولید شرکت سپاهان باتری، استفاده از مواد خام را کاهش می‌دهد.

 

 

 

 

 

فشار نهادی

فشار نهادی اجباری

32. شرکت‌هایی که در صنعت ما استانداردهای قانونی را برای کنترل آلودگی‌ رعایت نکردند، با تهدید درخور توجهی از پیگرد قانونی مواجه شدند.

 

 

 

 

 

33. شرکت‌های صنعت ما از جریمه‌ها و مجازات‌هایی آگاه بودند که بالقوه با رفتار غیرمسئولانۀ زیست‌محیطی مرتبط است.

 

 

 

 

 

34. اگر شرکت‌های صنعت ما مرتکب تخلفات زیست‌محیطی شوند، پیامد آن احتمالاً شامل گزارش‌های منفی تحلیلگران صنعت می‌شود.

 

 

 

 

 

35. عواقب منفی برای شرکت‎هایی وجود دارد که از قوانین محیط‌زیست کشوری و استانی پیروی نکردند.

 

 

 

 

 

فشار سازمانی تقلیدی

36. شرکت‎های پیشرو در صنعت ما نمونه‎ای برای رفتار مسئولانه از‌نظر زیست‎محیطی‌اند.

 

 

 

 

 

37. شرکت‎های پیشرو در صنعت ما به‌سبب اقداماتشان، که حفظ محیط‌زیست را ترویج می‎کنند، شناخته شده بودند.

 

 

 

 

 

38. شرکت‎های پیشرو در صنعت ما، روی راه‎هایی برای کاهش تأثیر خود بر محیط‌زیست کار کردند.

 

 

 

 

 

فشار سازمانی هنجاری

39. صنعت ما‌ انجمن‌های تجاری (یا انجمن‌های حرفه‌ای) داشت که سازمان‌های درون صنعت را تشویق می‌کردند تا از‌نظر زیست‌محیطی مسئولیت‌پذیرتر شوند.

 

 

 

 

 

40. صنعت ما انتظار دارد همۀ شرکای تجاری از ‌نظر زیست‎محیطی مسئول باشند.

 

 

 

 

 

41. مسئولیت پذیری محیط‌زیست برای شرکت‎ها برای عضویت در این صنعت الزامی است.

 

 

 

 

 

 

[i] Sroufe and Gopalakrishna

[ii] Agyapong et al.

[iii] DiMaggio & Powell

[iv] Colwell & Joshi

[v] Dubay et al.

[vi] Agarwal et al.

[vii] Zhang et al.

[viii] Liang et al.

[ix] Mady et al.

[x] Shafique et al

[xi] Zhou et al.

[xii]Gonzalez et al.

[xiii] Feng et al.

[xiv] Ahmadi Daniali

[xv] Eskandari Jafari & Sabohi

[xvi] Shokoohi

[xvii] Taheri & Davoodi Hamouleh

مراجع

Agrawal, R., Agrawal, S., Samadhiya, A., Kumar, A., Luthra, S., & Jain, V. (2024). Adoption of green finance and green innovation for achieving circularity: An exploratory review and future directions. Geoscience frontiers, 15(4), 101669. https://doi.org/10.1016/j.gsf.2023.101669
Agyapong, A., Suzzie Owiredua A., Moses A., Samuel A. (2023). Environmental orientation and sustainability performance; the mediated moderation effects of green supply chain management practices and institutional pressure. Journal of Cleaner Production, 430(2), 12-25. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2023.139592
Ahmadi Daniali, A. (2012). The effect of organizational adaptation and innovation management in green supply chain management to improve organizational performance (Iran Khodro Industrial Group). Quarterly Journal of Modern Management Engineering, 8(4), 12-28. 10.30495/jmemiau.2023.704793‌ (In Persian).
Al-Abbadi, L. H., & Abu Rumman, A. R. (2023). Sustainable performance based on entrepreneurship, innovation, and green HRM in e-Business Firms. Cogent Business & Management, 10(1). DOI: 10.1080/23311975.2023.2189998
Asongu, S.A., Agboola, M.O., Alola, A.A., Bekun, F.V., (2020). The criticality of growth, urbanization, electricity and fossil fuel consumption to environment sustainability in Africa. Sci. Total Environ, 712, 136376. DOI: 10.1016/j.scitotenv.2019.136376
Al-Ma’aitah, N. (2018). Green supply chain management (GSCM) practices and their impact on performance: An insight from the Jordanian construction sector. Int. J. Constr. Supply Chain Manag, 8, 87–104. DOI: 10.14424/ijcscm802018-87-104
Bu, X., Dang, W.V.T., Wang, J., Liu, Q., (2020). Environmental orientation, green supply chain management, and firm performance: empirical evidence from Chinese small and medium-sized enterprises. Int. J. Environ. Res. Publ. Health, 17(4). https://doi.org/10.3390/ijerph17041199
Chan, R. Y., & Ma, K. H. (2021). How and when environmental orientation drives corporate sustainable development in a cross‐national buyer–supplier dyad. Business Strategy and the Environment, 30(1), 109-121. https://doi.org/10.1002/bse.2612
Choudhary, K. & Sangwan, K.S. (2022), Green supply chain management pressures, practices and performance: A critical literature review. Benchmarking Int. J., 29, 1393–1428. DOI: 10.1108/BIJ-05-2021-0242
Colwell, S.R. & Joshi, A.W. (2011). Corporate ecological responsiveness: Antecedent effects of institutional pressure and top management commitment and their impact on organizational performance. Bus. Strategy Environ, 22, 73–91. DOI: 10.1002/bse.732.
Colwell, S. R., & Joshi, A. W. (2013). Corporate ecological responsiveness: Antecedent effects of institutional pressure and top management commitment and their impact on organizational performance. Business Strategy and the Environment, 22(2), 73-91.
DiMaggio, P.J. & Powell, W.W. (1983). The iron cage revisited: Institutional isomorphism and collective rationality in organizational fields. Am. Sociol. Rev., 48, 147–160. DOI: 10.2307/2095101
Dubey, R., Gunasekaran, A., & Ali, S.S. (2015). Exploring the relationship between leadership, operational practices, institutional pressures and environmental performance: A framework for green supply chain. Int. J. Prod. Econ, 160, 120–132. DOI: 10.1016/j.ijpe.2014.10.001
Eskandari Jafari, M., & Sabohi, M. (2023). Investigating the relationship between green culture adaptation, innovation, and green performance to achieve sustainability: The mediating role of employee commitment (Case study: Arfa Iron and Steel Company of Yazd), 9th International Conference on Industrial and Systems Engineering, Mashhad. https://civilica.com/doc/1772885 (In Persian).
Feng, L., Zhao, W., Li, H., & Song, Y. (2018). The effect of environmental orientation on green innovation: do political ties matter? Sustainability, 10(12), 4674. DOI:10.3390/su10124674
Galdos‐Urbizu, L., Zubeltzu‐Jaka, E., Erauskin‐Tolosa, A., & Etxeberria, I. A. (2024). The impact of green supply chain management on corporate environmental performance and the moderating roles: A meta‐analysis. Business Strategy & Development, 7(1), e351. Doi/full/10.1002/bsd2.351
Gonzalez, C., Vikas, A. Douglas, J., & Robert H. (2022). Green supply chain practices: The role of institutional pressure, market orientation, and managerial commitment. Cleaner Logistics and Supply Chain, 2(5), 25-32. https://doi.org/10.1016/j.clscn.2022.100067
Jum’a, L., Ikram, M., Alkalha, Z., & Alaraj, M. (2022). Factors affecting managers’ intention to adopt green supply chain management practices: Evidence from manufacturing firms in Jordan. Environ. Sci. Pollut. Res, 29, 5605–5621. DOI: 10.1007/s11356-021-16022-7
Kalyar, M.N., Shoukat, A., & Shafique, I., (2020). Enhancing firms’ environmental performance and financial performance through green supply chain management practices and institutional pressures. Sustain. Acc., Manag.Pol. J, 11 (2), 451–476. DOI:10.1108/SAMPJ-02-2019-0047
Keszey, T., (2020). Environmental orientation, sustainable behaviour at the firm-market interface and performance. J. Clean. Prod, 243, 118524. Doi: 10.3390/ijerph17041199
Liang, Y., Zhao, C., & Lee, M. J. (2023). Institutional pressures on sustainability and green performance: the mediating role of digital business model innovation. Sustainability, 15(19), 14258. https://doi.org/10.3390/su151914258
Liu, L. (2024). Green innovation, firm performance, and risk mitigation: evidence from the USA. Environment, Development and Sustainability, 26(9), 24009-24030. https://doi.org/10.1007/s10668-023-03632-z
Liu, N., Hu, H., & Wang, Z. (2022). The Relationship between Institutional Pressure, Green Entrepreneurial Orientation, and Entrepreneurial Performance—The Moderating Effect of Network Centrality. Sustainability, 14, 12055. https://doi.org/10.3390/su141912055
Mady, K., Abdul Halim, M. A. S., Omar, K., Abdelkareem, R. S., & Battour, M. (2022). Institutional pressure and eco-innovation: The mediating role of green absorptive capacity and strategically environmental orientation among manufacturing SMEs in Egypt. Cogent Business & Management, 9(1). DOI: 10.1080/23311975.2022.2064259
Saleem, F., Qureshi, S.S., & Malik, M.I. (2021). Impact of Environmental Orientation on Proactive and Reactive Environmental Strategies: Mediating Role of Business Environmental Commitment. Sustainability, 13, 8361. https://doi.org/10.3390/su13158361
Salimi Zawiyeh, S. G. (2020). Investigating the relationship between green supply chain, green innovation and green performance. Quarterly Journal of Strategic Management in Industrial Systems (formerly Industrial Management), 14(50), 118-131. https://journals.iau.ir/article_672874.html
Schwark, N., Tiberius, V., & Fabro, M. (2020). How will we dine? Prospective shifts in international haute cuisine and innovation beyond kitchen and plate. Foods, 9, 1369. DOI: 10.3390/foods9101369
Shafique, M., Asghar, M., & Rahman, H. (2017). The impact of green supply chain management practices on performance: moderating role of institutional pressuren with mediating effect of green innovation. Bus. Manag. Educ, 15(1), 91–108. DOI:10.3846/bme.2017.354
Shokoohi, S., (2022). The impact of green innovation on environmental sustainability of farmers. 8th Annual National Congress of New Findings in Agricultural Sciences and Natural Resources, Environment and Tourism, Tehran. https://civilica.com/doc/1828050 (In Persian).
Sroufe, R., & Gopalakrishna-Remani, V. (2018). Management, social sustainability, reputation, and financial performance relationships: an empirical examination of U. S. Firms. Organ. Environ, 32 (3), 331–362. https://doi.org/10.1177/1086026618756611
Taheri, M., & Davoodi Hamouleh, Z. (2012). Investigating the effect of green culture adaptation, innovation on green performance to achieve sustainability with the mediating role of employee commitment. Case study: Manufacturing companies in Isfahan province. 7th National Conference on Innovation and Research in Management, Psychology and Education, Tehran. https://civilica.com/doc/1657144 (In Persian).
Yan, S.R., Fazilati, M.A., Boushehri, R., Mehryaar, E., Toghraie, D., Nguyen, Q., & Rostami, S. (2020). Experimental analysis of a new generation of membrane liquid desiccant air-conditioning (LDAC) system with free convection of desiccant for energy economic management. J. Energy Storage, 29, 101448. DOI: 10.1016/j.est.2020.101448
Yu, Y., & Huo, B. (2019). The impact of environmental orientation on supplier green management and financial performance: the moderating role of relational capital. J. Clean. Prod, 211, 628–639. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2018.11.198
Zhang, Q., Zhu, X., & Lee, M.-J. (2024). Exploring Institutional Pressures, Green Innovation, and Sustainable Performance: Examining the Mediated Moderation Role of Entrepreneurial Orientation. Sustainability, 16, 2058. https://doi.org/10.3390/su16052058
Zhang, Y., Sun, J., Yang, Z., & Li, S. (2018). Organizational Learning and Green Innovation: Does Environmental Proactivity Matter? Sustainability, 10, 373.
Zhou, C., Xia, W., Feng, T., Jiang, J., & He, Q. (2020). How environmental orientation influences firm performance: The missing link of green supply chain integration. Sustainable Development, 28(4), 685-696. https://doi.org/10.1002/sd.2019

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار